روش های پرداخت در تجارت بین الملل

روش‌های پرداخت در تجارت بین‌الملل به روش‌های مختلفی اطلاق می‌شود که از طریق آن خریداران و فروشندگان در کشورهای مختلف می‌توانند در ازای کالا یا خدمات مبادله پرداخت کنند. تجارت بین‌الملل اغلب شامل ریسک‌ها و چالش‌های مهم مرتبط با معاملات برون مرزی، مانند نوسانات نرخ ارز، مقررات بین‌المللی و موانع زبانی است. بنابراین، ایجاد روش‌های پرداخت مطمئن و قابل اعتماد برای اطمینان از محافظت از هر دو طرف و حفظ منافع آنها ضروری است.

برخی از روش های پرداخت رایج در تجارت بین المللی عبارتند از:

• پیش پرداخت نقدی: این امن ترین روش پرداخت برای فروشنده است زیرا خریدار قبل از ارسال یا تحویل کالا یا خدمات را پرداخت می کند.
• اعتبار اسنادی: اعتبار اسنادی توسط بانک ها صادر می شود و به فروشنده تضمین می کند که خریدار هزینه کالا یا خدمات را در هنگام تحویل پرداخت کند. این روش پرداخت معمولاً در تجارت بین المللی استفاده می شود زیرا برای هر دو طرف امنیت ایجاد می کند.
• مجموعه های اسنادی: این روش پرداخت شامل تبادل اسناد بین بانک ها برای اطمینان از پرداخت پول فروشنده هنگام تحویل کالا یا خدمات است.
• حساب باز: این روش پرداخت شامل ارسال کالا یا ارائه خدمات توسط فروشنده و صدور صورتحساب خریدار برای پرداخت در تاریخ بعدی است. این روش برای فروشنده مخاطره آمیز تلقی می شود زیرا آنها باید قبل از دریافت وجه کالا را ارسال کنند یا خدمات ارائه دهند.
• روش‌های پرداخت الکترونیکی: این روش‌ها شامل سیستم‌های پرداخت آنلاین مانند پی پال است که راهی امن و سریع را برای خریداران و فروشندگان فراهم می‌کند تا بدون نیاز به اسناد فیزیکی یا حواله‌های بانکی، پرداخت‌های خود را مبادله کنند.

روش های پرداخت در تجارت بین الملل انواع مختلفی دارند. در معاملات تجاری بین المللی، وجهی که فروشنده در مقابل دریافت آن مالکیت کالا را به خریدار انتقال می دهد، به شیوه های مختلفی پرداخت می گردد. از طرف دیگر، تجارت بین‌المللی این امکان را برای همه کشورها پدید آورده است که نه‌ تنها رشد اقتصادی خود را بهبود بخشیده و نیازهای خود را برآورده سازند، بلکه به تولید و صدور کالا هایی بپردازند که در آن دارای مزیت رقابتی هستند. در این زمینه بانک‌ها نقش بسزایی را ایفا می‌کنند. لذا باید حقوق مربوط به امور صادرات و واردات که تقریباً در تمام بانک‌های جهان پذیرفته‌ شده‌اند را رعایت کنند.

انتخاب یک روش برای پرداخت عموما توسط طرفین و به صورت توافقی انجام می شود. روش پرداخت به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل عبارتند از:

• مدت زمان همکاری بین طرفین معامله و میزان اعتماد بین آن ها
• موقعیت سیاسی، اقتصادی و قانونی در کشورهای خریدار و فروشنده (میزان ریسک کشورها)
• موقعیت مالی طرفین و به ویژه خریدار
• فاصله جغرافیایی بین خریدار و فروشنده
• تعداد دفعات معامله و مهلت پرداخت و مبلغ معامله
• فرصت کسب اعتبار و هزینه های مربوطه
•  میزان اعتماد بین خریدار و فروشنده
• میزان پول درگیر
• میزان ریسکی که هر یک از طرفین مایل به پذیرش آن هستند

روش های پرداخت وجه کالا به فروشنده در معاملات تجاری را از نظر ریسک پذیری برای طرفین معامله (خریدار و فروشنده) می توان به دو گروه تقسیم کرد:

1. روش هایی که ریسک فروشنده زیاد ولی ریسک خریدار کم است.
2. روش هایی که ریسک فروشنده کم ولی ریسک خریدار زیاد است.

در روش های گروه یک معمولا فروشنده کالا را ارسال نموده و سپس وجه آن را دریافت می کند. در حالی که در روش های گروه دو معمولا فروشنده قبل از تحویل کالا یا بعد از تحویل اسناد، وجه آن را دریافت می کند.

روش های گروه یک روش هایی هستند که ریسک فروشنده زیاد ولی ریسک خریدار کم است. به این ترتیب که در همه این روش ها ابتدا کالا تحویل داده می شود و سپس تسویه انجام می پذیرد و این ریسک از دست رفتن پول فروشنده و وصول نشدن آن به هر دلیلی را بالا می برد. روش هایی که در زیر از آن ها نام برده شده و سپس توضیح داده می شوند همگی از روش های گروه یک هستند:

۱-۱ تجارت بر اساس حساب باز (open account trade)

۲-۱ برات ساده (clean draft / clean bill of exchange)

۳-۱ برات وصولی اسنادی (documentary collection / documentary bill of exchange)

برات، نوشته یا سندی است که به موجب آن شخص برات دهنده به یکی از بدهکاران خود دستور می دهد تا مبلغ معینی را در سررسید معین، در وجه شخص ثالثی که دارنده برات نامیده می شود یا به حواله کرد او، بپردازد.در این روش براساس توافقی که بین خریدار و فروشنده صورت می گیرد، فروشنده کالا را برای خریدار حمل نموده و اسناد حمل آن را نیز مستقیما برای وی ارسال می نماید. سپس بر اساس اسناد حمل، برات ساده ای را بر عهده خریدار کشیده و از طریق بانک خود برای بانک خریدار جهت وصول ارسال می نماید.

در این روش از روش های پرداخت در تجارت بین الملل نیز اسناد حمل همراه برات به بانک خریدار ارسال می شود. اگر برات دیداری بوده و دستور صادره روی اسناد حمل به صورت delivery document against payment باشد، بانک خریدار صرفا در مقابل دریافت وجه مندرج در برات، مجاز به تحویل اسناد به خریدار است. به این اسناد DP می گویند. تجربه نشان داده که برخی از خریداران ترجیح می دهند پرداخت وجه اسناد و در نتیجه تحویل اسناد را تا زمان رسیدن کالا به تاخیر بیندازد. برای پیشگیری از چنین وضعیتی در برات اسنادی، دوره دقیق زمانی را که طی آن برات گیر بایستی اقداماتش را انجام دهد، مشخص می کنند.

اگر برات مدت دار بود و دستور صادره روی اسناد حمل به صورت Delivery document against acceptance باشد، در این صورت بانک خریدار فقط در مقابل اخذ قبولی خریدار مجاز به تحویل اسناد است. به این گونه اسناد DA می گویند.

برای دریافت مشاوره در خصوص انواع بازرسی کالا در گمرکات کشورهای مبدا یا محل کارخانه سازنده و یا مقصد با کارشناسان شرکت بازرسی آستا تماس بگیرید.

روش های گروه دو روش هایی هستند که ریسک فروشنده کم ولی ریسک خریدار زیاد است. به این ترتیب که در همه این روش ها ابتدا تسویه انجام می پذیرد و سپس کالا تحویل داده می شود. این روش می تواند با افزایش احتمال عدم تحویل کالا از سوی فروشنده و یا تحویل کالای ناقص، صدمیه دیده و یا معیوب همراه باشد.  روش هایی که در زیر از آن ها نام برده شده و سپس توضیح داده می شوند همگی از روش های گروه دو هستند:

۱-۲ روش حواله ای (full advance payment)

۲-۲ روش حواله با اخذ ضمانت نامه بانکی(full advance payment by guaranty)

۳-۲  اعتبار اسنادی (letter of credit)

در این روش فروشنده وجه کالا را تنها پس از ارائه اسناد حمل به بانکی در کشور خود دریافت می نماید.بدین وسیله ریسک عدم پرداخت از طرف خریدار حذف می گردد. این روش بیشتر به نفع فروشنده بوده چرا که او تنها با ارائه اسناد، مطابق با شرایط اعتبار به بانک، می تواند وجه آن را دریافت کند و در این حالت خریدار هیچ کنترلی بر کالا ندارد. حتی در صورتی که کالا هنوز به کشور خریدار نرسیده باشد، فروشنده می تواند با ارائه اسناد و مطابق با شرایط اعتبار،وجه آن را از بانک دریافت نماید.

اعتبار اسنادی (LC) مزایای متعددی نسبت به سایر روش های پرداخت در تجارت بین المللی دارد، از جمله:

1. کاهش ریسک پرداخت: اعتبار اسنادی به فروشنده تضمین می دهد که با رعایت شرایط و ضوابط مشخص شده در اعتبار اسنادی، مبلغی را دریافت خواهد کرد. این امر خطر عدم پرداخت یا تاخیر در پرداخت را کاهش می دهد.
2. افزایش اعتماد: استفاده از اعتبار اسنادی می تواند اعتماد بین خریدار و فروشنده را افزایش دهد زیرا هر دو طرف با دخالت بانک در معامله محافظت می شوند.
3. پرداخت سریعتر: اعتبار اسنادی می تواند پرداخت سریعتر را تسهیل کند زیرا نیاز به مذاکرات طولانی یا اختلاف بر سر شرایط پرداخت را از بین می برد.
4. دسترسی به تامین مالی: اعتبار اسنادی می تواند به عنوان وثیقه برای تامین مالی مورد استفاده قرار گیرد، که می تواند برای فروشندگانی که برای تولید یا ارسال کالا به بودجه نیاز دارند مفید باشد.
5. کاهش بار اداری: استفاده از اعتبار اسنادی می تواند بار اداری مرتبط با معاملات تجاری بین المللی را کاهش دهد، زیرا بانک ها اسناد و الزامات انطباق را مدیریت می کنند.
6. کاهش ریسک ارز: اعتبار اسنادی می تواند محافظت در برابر نوسانات نرخ ارز را فراهم کند زیرا می تواند به ارز مورد علاقه خریدار یا فروشنده صادر شود.

به طور کلی، اعتبار اسنادی یک روش پرداخت مطمئن و قابل اعتماد برای معاملات تجاری بین‌المللی ارائه می‌کند و خطرات و عدم قطعیت‌های مرتبط با معاملات فرامرزی را کاهش می‌دهد.