ایمنی جرثقیل
میدانیم که با پیشرفت صنایع و به ویژه صنعت ساختمان، استفاده از جرثقیلها اهمیت ویژهای پیدا میکند. آموزش ایمنی جرثقیل به صورت ناقص و یا ناکافی در مورد کار با آن ها میتواند خطرات زیادی به همراه داشته باشد و موجب خسارات مالی و جانی سنگینی شود.این خطرات شامل برخورد، تماس با خطوط برق، واژگونی، جدا شدن بازوی خرپاها، باز کردن بازوی مشبک، سقوط اجسام و … میشود.بنابراین با توجه به اهمیت جرثقیل ها در صنایع مختلف، یادگیری و اجرای اصول ایمنی آنها بسیار اهمیت دارد.
نکات ایمنی جرثقیل
رعایت نکات زیر تضمین کننده ایمنی جرثقیل است.
- دستگاه شما بایستی مجوز سلامت فنی CERTIFICATE را از مرکز مجاز اخذ که پس از کنترل تمامی قسمتهای دستگاه برای مدت معین صادر می شود .
- پیش از شروع کار با دستگاه از نشتی روغن ،سالم بودن سیم بکسل ها وکلید قطع کننده و ترمز ها مطمئن شوید .
- قبل از شروع کار هوک واهرم ها را امتحان کنید .
- پیش از جک زدن ،محل را بازرسی نموده وحتما در زیر جکها الوار قرار دهید .
- مطمئن شوید در بالای سر شما شبکه برق وجود ندارد .
- حداقل فاصله ایمن از جریان برق ۶ متر است.
- پیش از بلند کردن بار ،با بوق زدن دیگران را مطلع سازید
- مطمئن شوید که ریگر شما علائم وقوانین مربوط به کار خود را دقیقا می داند واطلاعات فنی در مورد کار خود را دارد .
- راننده باید طرز کار با جدول بار load chart را بداند.
- اگر وزن بار به اندازه ظرفیت نهایی جرثقیل باشد ،با کنترل واحد ایمنی جابجا گردد.
- روی بدنه تمامی وسایل بالابرنده باید safe working load (S.W.L) میزان بار مجاز نوشته شده باشد
- در هوای طوفانی یا بادهای شدید کار باید متوقف گردد .
- رانندگان جرثقیل بایستی دارای گواهینامه معتبرباشند ومعاینه پزشکی شوند. .
- بارهای سنگین با نظارت مسئولین ایمنی وحتما صبح نصب گردد تا در صورت بروز اشکال در نصب ،زمان کافی برای رفع آنها وجود داشته باشد و نفراتی که در ارتفاع کار میکنند بایستی بوسیله MAN BASKET جابجا شوند واز آویزان شدن به هوک خودداری نمایند.
- در زمان تخلیه وبارگیری راننده باید در کابین خود نشسته باشد.
- هنگام کار گوش کردن به ضبط صوت و .. توسط راننده ممنوع است
- تمامی عملیات بارگیری وتخلیه بایستی به آرامی صورت گیرد .
- تحت هیچ شرایطی بار نبایستی برای مدت طولانی به صورت معلق در هوانگه داشته شود .
- پس از اتمام کار بوم جمع شود ودر کابین قفل شود .
- در نوع بوم خشک اگر طول بوم زیاد است به صورت افقی روی زمین قرار گیرد .
- در زمان استفاده از تک وایر اهرم سقوط آزاد را که سبب میشود سیم بکسل با سرعت زیاد حرکت نماید بکار نگیرید.
- در زمان استفاده از JIB به مقدار باری که میتوان بلند کرد توجه نمایید .
- راننده باید فقط فرمان ریگر را برای جابجایی بارها رعایت نماید.
- ریگر بایستی یک نفر باشد
- تحت هیچ شرایطی نفر بین بار و جسم دیگر قرار نگیرد.
- چنانچه تعادل جرثقیل بهم بخورد در نوع تلسکوپی میتوان بوم راجمع کرد در نوع بوم خشک بوم بایستی به سمت بالا کشیده شود .
- کلیه بارها ونیز سبد حمل نفر در زمان جابجایی بوسیله طناب مهار TAG LINE کنترل شوند .
- طناب مهار TAG LINE نبایستی به هوک ، بکسل و شکل بسته شود.
- بارهای مختلف از نظر سایز بایستی جداگانه حمل شوند .
- هرگز زیر و روی بار معلق نایستید
- از تسمه ها،شگل ،وایر ،هوک و..استاندارد که S.W.L دارد استفاده نمایید.
- نصب کپسول آتش نشانی در اتاق راننده الزامی بوده وراننده وریگر بایستی نحوه کار کردن با آن را بدانند .
- در زمان پارک کردن جرثقیل حتما از جکهای تعادلی استفاده نمایید .
- جکهای تعادلی در حین کار بایستی کاملا بیرون آمده وبا یکدیگر موازی باشند
- هیچ وسیله هیدرولیکی مانند جکهای تعادلی ،بازوهای بالابرنده و .. نبایستی نشتی روغن داشته باشند
- در زمان حرکت دستگاه هیچ فردی سوار دستگاه نشود حتی ریگر .
- ضامن نگهدارنده هوک که به اصطلاح SAFETY LATCHES گفته میشود نقش مهمی در جلوگیری از سقوط بار دارد .
- شرایط بد جوی می تواند در زمان انتقال بار ،شرایط کار را به نحوی تغییر دهد که سبب ایجاد حادثه گردد .
- در زمان بلند کردن بار ،بایستی کاملا در مرکز ثقل دستگاه قرار داشته باشد در غیر این صورت بار میتواند بر جرثقیل اعمال نیرو کرده وتعادل آنرا بهم بزند (بار بصورت پاندولی در می آید)
- در زمان نقل وانتقال بار کسی روی بار یا قلاب جرثقیل آویزان نشود .
- در زمان جابجایی بار تا حد امکان به سطح زمین نزدیک باشد
- بلت ها BELT قبل از کار چک شوند تازدگی یا پارگی نداشته باشند
- در گوشه های تیز بار برای جلوگیری ازصدمه به بلت وزنجیر از پدینگ یا SOFTNER استفاده شود
- هرگز بلت یا زنجیر را از زیر بار نکشید
- مواظب باشید که بلت ،بکسل،زنجیر زیر بار سنگین قرار نگیرند .
- BELT,WIRE.CHAIN در جای خشک ومناسبی نگهداری شوند .
- حداقل فاصله بین جرثقیل در حال گردش واجسام ثابت ۶۰۰ میلیمتر است
- راننده باید دقیقا بار راببیند و در جایی که راننده دید ندارد از رادیوبی سیم یا وسیله دیگر برای ارتباط استفاده نماید
- راننده باید از نظر بینایی وشنوایی در وضع خوبی قرار داشته باشد
- تمامی دستورات وتصمیم ها دقیقا ،واضح ،روشن و شفاف بیان شوند.
- ریگر باید علامتهای استاندارد ریگری را بداند وبا راننده هماهنگ باشد
- برای جابجایی بار هایی که سنگین هستند ابتدا به اندازه ۱۵۰ میلیمتر از زمین بلند کنید و اگر اتفاقی نیفتاد با احتیاط کامل بار را جابجا نمایید
- وسایل مانند آجر یا سنگ توسط بسکتهایی که کاملا محکم وارتفاع مناسبی دارند جابجا شوند تا از سقوط بار جلوگیری شود
- اطراف محوطه LIFTING کاملا توسط نوار خطر وتابلوهای هشدار دهند نظیر(خطر سقوط بار و ..)مشخص ومعین شوند.
- Man Basket ها نیز باید دارای S.W.L باشند
- افرادی که داخل MAN BASKET کار میکنند بایستی :
- از HARENESS استفاده نمایند
- دستگیره داخلی در MAN BASKET تعبیه شده باشد.
- جهت جلوگیری از سقوط اشیا تمهیدات ایمنی در نظر گرفته شود .
- MAN BASKET به طناب مهار بسته شود .
- از گره زدن زنجیر ها برای کوتاه کردن طول آنها خودداری شود .
- تمامی قسمتهای جرثقیل به شکل روزانه ،هفتگی ،ماهیانه وسالیانه بررسی ودر برگه ثبت شود
- SLING های دو یا سه ساقه بایستی توسط حلقه به شگل وصل شوند .
- زاویه بین ساقه ها ۹۰ درجه می باشد .
- بکسلها وسیم هایی که ضربه خورده اند نبایستی بکار برده شوند
- برای افزایش طول زنجیر از پیچ ومهره استفاده نکنید.
- سیم بکسلها در صورت زدگی ،زنگ زدگی و پارگی یک رشته از ۲۰ رشته (بیش از ۵ درصد )نباید مورد استفاده قرار گیرند .
- طنابهای طبیعی ومصنوعی نبایستی به مواد شیمیایی (اسید ،باز و.. ) آلوده شوند .
- SLING ها بایستی کاملا صاف وبدون تاب خوردگی باشند.
- استفاده از بکسل بدون END LESS( انتهای مسدود نشده) را کنار بگذارید
- بار را روی الوار باریک بگذارید تا بلت وبکسلها زیر بار نمانند
- محوطه عملیات LIFTING بایستی کاملا آزاد ،خلوت و راننده فضای کافی برای انجام عملیات را داشته باشد.
- روشنایی محوطه عملیات LIFTING بایستی فراهم گردد .
- چراغ های جرثقیل شامل بوم ،جلو ،عقب،خط،ترمز،و.. بایست سالم باشند .
- مانعی بین راه رسیدن بار به محل مورد نظر وجود نداشته باشد
- قبل از شروع کار محل بارگیری وفرود بار را بررسی نمایید .
- هنگام کار در سراشیبی مراقب سقوط بار وجرثقیل باشد
- OUT RIGGER جکهای تعادلی را از برخورد با موانع محافظت نمایید.
- موقعی که بار را جابجا میکنید کاملا مراقب باشد تا افراد زیر بار نباشند .
- در مورد جرثقیلهای برجی :
- وزنه های تعادلی کاملا محکم شده باشند .
- مقاومت زمین وسستی خاک را در نظر بگیرید
- محل فرود بار تا جای ممکن مسطح وصاف باشد
- PERMIT لازم را از ایمنی بگیرید
- از تاب خوردن بار جلوگیری نمایید.
- رادیو بیسیم خود را چک نمایید.
- با دید کامل کار نمایید.
- سیم بکسلها کاملا در درام قرار گرفته باشند و روی یکدیگر پیچ نخورده باشند.
- بار را طوری روی هم بچینید که امکان برداشتن ایمن آن وجود داشته باشد و فضای کافی برای ترددماشین آلات بین آن در نظر گرفته شود.
- سیم بکسلها نبایستی خم شوند.
- سیم بکسلها طبق توصیه سازنده روغن کاری شوند واز تماس آنها با اسیدها وفلزات داغ و مواد خورنده جلوگیری شود.
انواع خطرات جرثقیل
هر جرثقیل در طول عمر کارکرد خود می تواند به صورت بالقوه حوادث متعددی را به وجود آورد. این حوادث می توانند هم مالی و هم جانی و غیر قابل بازگشت باشند. بازرسی ادواری (شش ماهه یا سالیانه) که توسط شرکت های دارای صلاحیت انجام می شود و همچنین بازرسی های روزانه و ماهیانه که توسط اپراتور جرثقیل انجام می شود می تواند نقش مهمی در کاهش حوادث داشته باشند. اهم حوادث جرثقیل به شرح زیر هستند:
- خطرات الکتریکی
- بار گذاری بیش از حد مجاز
- خطرات مسیر جرثقیل
- خطرات آتش سوزی در جرثقیل
- سقوط جرثقیل از پرتگاه
- رانش زمین زیر جرثقیل
- سقوط بار جرثقیل
اصول باربرداری با جرثقیل
در زمان استفاده از هر نوع جرثقیل توجه به این نکات ضروری است و متضمن حداکثر ایمنی برای اپراتور جرثقیل و اعضای تیم لیفتینگ میباشد.
- بالا و پایین بردن عمودی بار به طوری که در حین بلند کردن نوسان نداشته باشد.
- بازدید روزانه ی اپراتور قبل از شروع کار از کلیه قسمت های جرثقیل و دقت کافی از صحت وضعیت قطعات انجام گیرد.
- حداکثر ظرفیت مجاز جرثقیل باید در طرفین دستگاه حک شده باشد.
- تمام چرخ دنده ها و سایر قسمت های انتقال دهنده ی نیرو باید دارای حفاظ و پوشش مناسب باشند.
- تحت هیچ شرایطی بار نبایستی برای مدت طولانی به صورت معلق در هوا نگه داشته شود.
- برای جابجایی بارهای سنگین، ابتدا بار را به اندازه ی ۱۵۰ میلیمتر از زمین بلند کرده اگر اتفاقی نیفتاد با احتیاط کامل بار را جابجا نمایید.
- در مواقعی که اپراتور دید کامل و صحیح نسبت به مسیر ندارد یک نفر علامت دهنده (ریگر) باید علامت های لازم را به وی بدهد.
- پیش از شروع کار از سالم بودن ترمزهای حفاظتی مطمئن شوید؛ ترمزهای حفاظتی باید باری معادل ۱/۵ برابر ظرفیت مجاز را نگه دارد.
- زمانی که قالب در پایین ترین حالت ممکن قرار دارد حداقل بایستی ۲ دور کابل دور غلتک بماند.
- در حین بالا بردن بار توقف ضربه ای به جرثقیل وارد نشود.
- حداقل فاصله ی ایمن از جریان برق ۶ متر است.
- دستگاه بایستی مجوز سلامت فنی را از مرکز مجاز اخذ نماید که پس از کنترل تمامی قسمت های دستگاه برای مدت معینی صادر میشود.
- اگر وزن بار به اندازه ی ظرفیت نهایی جرثقیل باشد با کنترل واحد ایمنی جابجا گردد.
- در حین باربرداری اجازه ندهید کارگران از زیر بار یا بوم عبور کنند.
- عبور دادن بار از بالای سر افراد ممنوع است.
- قبل از بالا بردن بار بابد جای آن آماده شود. بلند کردن باری که محل تخلیه آن آماده نیست ممنوع است.
تجهیزات باربرداری با جرثقیل
با توجه به نوع بار و شرایط باربرداری ادوات باربرداری مختلفی وجود دارد که از جمله آنها می توان زنجیر، تسمه، سیم بکسل، شگل، آی بولت، ورق گیر، بشکه گیر، را نام برد، این تجهیزات به منظور اطمینان از سلامت آنها و جلوگیری از صدمات جانی و مالی باید توسط اشخاص ثالث مورد بازرسی قرار گرفته و گواهینامه ایمنی و سلامت دریافت نمایندبرای مطالعه بیشتر درباره تجهیزات باربرداری کلیک کنید.
در زیر فیلمی از اصول باربرداری جرثقیل و ایمنی جرثقیل مشاهده می کنید ؛ این فیلم همچنین خطاهای رایج هنگام کار با جرثقیل را نمایش می دهد.
ایمنی قلاب جرثقیل
- استفاده از شیطانک
- چک شدن حداکثر بار مجاز قابل حمل بر روی قلاب
- بازرسی روزانه قبل از شروع کار
- جلوگیری از وارد آمدن ضربهی شدید به قلاب
- هرگز پین بند با یک پیچ و مهره جایگزین ننمایید.
- از اینکه پین کامل قفل شده است اطمینان حاصل کنید.
- هرگز از پین پیچی که نمیتواند براحتی بپیچد و باز شود استفاده نکنید.
- هر نوع خمیدگی و تغییر فرم بیش از ۱۰ درجه بیشتر از شکل اولیه، باز شدن گلویی دستگاه بیش از ۱۵ درصد نسبت به شکل اولیه، پارگی، ساییدگی و تغییر در قطر و ابعاد بولت و آیبولت بیش از ده درصد نسبت به شکل اولیه باعث رد شدن تجهیز میشود.
مقررات ایمنی زنجیرها
- زنجیرهای مخصوص بستن و یا بلند کردن بار باید از جنس آهن چکش خوار یا فولاد باشد.
- حلقههای شکسته شده زنجیر نباید به هیچ وجه بوسیلهی پیچ، میخ، پرچ و یا سیم به یکدیگر متصل شده باشد.
- حداکثر میزان کشش زنجیر بایستی از ۷ ۰/۰درصد فراتر نرود.
- زنجیرهایی که کار با آنها زیاد باشد باید هر شش ماه یکبار، و زنجیرهایی که کار با آنها کمتر است هر یک سال مورد آزمایش قرار گیرند.
اپراتور مجاز جرثقیل
صرفاً افرادی مجاز به اپراتوری و کار با جرثقیل هستند که مطابق با دستورالعملهای سازمان استاندارد ایران و اداره کار با دریافت گواهینامه اپراتوری جرثقیل مجاز شناخته شدهاند. این افراد علاوه بر دریافت گواهینامه بایستی از سوی کارفرما دارای حکم رسمی بوده و حداقل ۱۸ سال سن داشته باشند. برای دریافت اطلاعات بیشتر به صفحه گواهینامه اپراتوری تاورکرین این شرکت مراجعه فرمایید.
محاسبات جریان باد در زمان باربرداری
محاسبات میزان وزش و فشار باد در حین عملیات باربرداری و آموزش ایمنی جرثقیل تاثیر مستقیم در جلوگیری از وقوع حوادث دارد. چه بسیار پروژههایی که به خاطر عدم انجام این محاسبات ساده به یک شکست تبدیل شدهاند.سرعت وزش باد، مقدار بار و فشار وارد بر بار بلند شده توسط جرثقیل را مشخص میکند. برای محاسبه فشار دینامیک باد، مجذور سرعت وزش باد در عدد ۰٫۶۱۳ به عنوان ضریب، ضرب میشود.
فشار دینامیک باد از فرمول زیر به دست میآید:
q=KV
در این فرمول q همان فشار دینامیک، K همان ضریب ۰٫۶۱۳ و V سرعت باد است.
سرعت مجاز باد برای کار با جرثقیل
- بر اساس استاندارد ISO4302 ، حداکثر سرعت مجاز باد برای جرثقیل متحرک در حین عملیات باربرداری،۱۴m/s یا ۵۰km/h است.
- بر اساس استاندارد AS1418.4، حداکثر سرعت مجاز باد برای جرثقیل های برجی (تاورکرین) در حین عملیات باربرداری، ۲۰m/s یا ۷۲km/h است.
- بر اساس استاندارد ISIRI10058 استاندارد ملی ایران ،سرعت و فشار مجاز باد در عملیات لیفتینگ به شرح زیر می باشد.
نحوه محاسبه swl ( میزان بار مجاز جرثقیل)
معمولاً برای به دست آوردن SWL از دو روش زیر استفاده میشود:
تمامی تجهیزات بالابری وبار برداری بایستی قبل از کار توسط بازرس فنی بررسی شوند تا مشخص شود که هر دستگاه یا قطعه حداکثر چه میزان بار ایمن را میتواند جابجا نماید .
معمولا برای بدست آوردن SWL از دو روش زیر استفاده می نمایند .
۱-آزمون استاتیک: در این روش برای جرثقیل ،ابتدا یک بار با وزن مشخص که معمولا از قبل آماده شده و وزن آن نیز معین است توسط دستگاه بلند میشود و بازرس یک مدت مشخصی را معمولا۲۰ دقیقه ،دستگاه را زیر بار قرار میدهد وبا علامت زدن جکهای تعادلی با مارکر مخصوص در ابتدای کار ومقایسه آن در انتهای کارمقدار نشتی روغن از سیستم هیدرولیک یا سایر عیوب رامشخص می نماید.
۲-آزمون دینامیک :بازرس دستگاه جرثقیل را با یک وزنه مشخص در جهات گوناگون بالا ،پایین ،چپ ،راست گردشی و…آزمایش می کند وطبق جدول بار LOAD CHART میتوان مقدار بار مجاز در ارتفاع وزاویه های گوناگون رابدست آورد
گاهی اوقات بازرس از آزمون قدرت نیز استفاده مینماید به این ترتیب که وزنه های مشخص را بلند کرده ؛حداکثر ۱۰-۱۵ سانتی متر از زمین ،و پس از قبولی در مرحله قبل از وزنه سنگین تر در مرحله بعد استفاده میکند و این عمل تا جایی که بازرس تشخیص دهد خطری متوجه دستگاه وراننده نیست ادامه خواهد داشت.
آزمون SWL برای تمامی تجهیزات بالابری شامل قلاب ،شگل ،وایر ،هوک و… نیز انجام میشود در پایان وپس از تست تمامی اجزای مکانیکی ،هیدرولیکی و …SWL برای دستگاه صادر میشود در این گواهینامه نام شرکت ،نام بازرس ،نحوه آزمون ،تاریخ آزمایش ،مدت اعتبار و…. درج میشود .از بکارگیری دستگاه جرثقیل وتجهیزات مربوطه فاقد SWL خودداری کنید .
تعیین وزن بار
در روش باربرداری به صورت معمولی، یک نفر بعنوان مسئول در نظر گرفته شده تا عملیات باربرداری را کنترل نماید. این فرد باید وسایل و ابزار کار و تجهیزات مناسب را انتخاب کرده و آنها را قبل از شروع باربرداری بازدید و کنترل نماید. هم چنین می بایست شرایط ناایمن را شناسایی کرده و در صورت بروز شرایط ناایمن کار را متوقف نماید. یکی از مهمترین وظایف این فرد تعیین وزن باری است که نیاز به جابجایی دارد. تعیین وزن بار پیش از عملیات باربرداری یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از بروز حادثه در عملیات جابجایی بار است.
تعیین وزن بار از ۴ روش مختلف انجام میپذیرد:
- مشاهده وزن بار که روی جعبه یا خود بار توسط سازنده نوشته شده است. در این روش حتما توجه داشته باشید که وزن نوشته شده، وزن خالص بار (وزن حقیقی بار بدون احتساب وزن بسته بندی) است یا وزن ناخالص ( وزن بار به همراه تجهیزات و متعلقات و بسته بندی).
- مراجعه به اسناد و برگه های بار، که توسط سازنده ارائه می شود جهت بدست آوردن وزن بار.
- تعیین وزن با کمک باسکول زمانی که بار روی کفی تریلی یا کامیون است.
- بدست آوردن وزن بار بصورت تخمینی با استفاده از جداول وزنی مواد.
مقررات ایمنی سیم بکسل
- از خم کردن کابل به طور معکوس خودداری شود.
- نباید با سیم بکسل باری بیش از نسبت ۱.۵ برابرآستانه ی شکستنش برداشت.
- روغنکاری و گریسکاری منظم کابلها به منظور جلوگیری از زنگزدگی و ساییدگی انجام پذیرد.
- قرقره و صفحهی گردنده باید تا حد ممکن بزرگ باشد.
برای مطالعه بیشتر ایمنی سیم بکسل را کلیک کنید.
تاندم لیفتینگ Tandem Lifting ( جابجایی بار با چند جرثقیل)
موارد ایمنی هنگام کار با دو جرثقیل یا به اصطلاح عملیات تاندم لیفتینگ به شرح زیر است:
- کنترل کل عملیات توسط سرپرست متخصص.
- بکارگیری ریگر باتجربه.
- ارزیابی دقیق تمامی مراحل کار توسط سرپرست و اپراتور و ریگر.
- مشخص شدن میزان دقیق باری که هر جرثقیل باید بلند کند.
- استفاده از جرثقیل های مشابه تا حد امکان.
- جرثقیل ها حتما می بایست مجهز به نشانگر وزن بار Load Indicator باشند.
محاسبه سهم بار هر جرثقیل
در روش جابجایی بار توسط چند جرثقیل محاسبه سهم بار هر جرثقیل بر اساس شرایط قرارگیری هر دستگاه و نوع و حجم بار و موارد متعدد دیگر، سهم بار هر جرثقیل در عملیات باربرداری با دو چرثقیل باید با تقریب نسبتاً خوبی محاسبه شود. برای انجام این محاسبات توجه به موارد زیر ضروری است:
- حداقل ظرفیت لازم برای هر جرثقیل هنگام کار با دو جرثقیل ۲۰ درصد بیشتر از سهم محاسبه شده ی بار در نظر گرفته میشود.
- حداقل ظرفیت لازم برای هر جرثقیل هنگام کار با سه جرثقیل ۳۳ درصد بیشتر ازسهم محاسبه شده ی بار در نظر گرفته میشود.
- حداقل ظرفیت لازم برای هر جرثقیل هنگام کار با چهار جرثقیل ۵۰ درصد بیشتر از سهم محاسبه شده ی بار در نظر گرفته میشود.
Leave A Comment