بازرسی جرثقیل موبایل

یازده نوع متداول جرثقیل موبایل عبارتند از:

1. جرثقیل پشت کامیونی بوم تلسکوپی Commercial Truck-Mounted Crane – Telescoping Boom
2. جرثقیل پشت کامیونی بوم خشک Commercial Truck-Mounted Crane – Non-telescoping Boom
3. جرثقیل خزشی بوم خشک Crawler Crane
4. جرثقیل خزشی بوم تلسکوپی Crawler Crane – Telescoping Boom
5. جرثقیل لوکوموتیو locomotive Crane
6. جرثقیل موبایل دو کابین بوم تلسکوپی Wheel-Mounted Crane – Telescoping Boom (Multiple Control Stations)
7. جرثقیل موبایل دو کابین بوم خشک Wheel-Mounted Crane (Multiple Control Stations)
8. جرثقیل موبایل تک کابین بوم خشک Wheel-Mounted Crane(Single Control Station)
9. جرثقیل موبایل تک کابین متحرک بوم تلسکوپی Wheel-Mounted Crane – Telescoping Boom(Single Control Station, Rotating)
10. جرثقیل موبایل تک کابین بوم تلسکوپی با کابین ثابت Wheel-Mounted Crane – Telescoping Boom (Single Control Station, Fixed)
11. جرثقیل موبایل بوم مفصلی articulating boom

جرثقیل های سیار از جمله تجهیزات بسیار مفید برای پروژه های سنگین صنعتی یا ساختمانی هستند. جرثقیل های سیار برای انواع عملیات بالابر در انواع صنایع استفاده می‌شود. جرثقیل‌های سیار را می‌توان برای هر چیزی که نیاز به بلند کردن، حمل و نقل و یا قرار دادن مواد سنگین دارد، استفاده کرد. برخی از زمینه‌هایی که معمولاً به خدمات جرثقیل‌های سیار اجاره‌ای یا خریداری شده نیاز دارند عبارتند از:

از آنجایی که جرثقیل‌ها نقش پر رنگی در کارگاه‌های ساخت امروزی دارند، مراحل بازرسی جرثقیل موبایل باید شامل یک بررسی همه جانبه از کلیه فاکتورهای مؤثر بر عملکرد ایمن جرثقیل موبایل و اثرات کارکرد آن بر سایر جرثقیل‌های کارگاهی باشد.

بررسی عملکرد جرثقیل قبل از شروع مراحل بازرسی و یا آگاهی از اینکه جرثقیل در چه شرایطی مورد استفاده قرار گرفته (pre-inspection) و مورد استفاده قرار خواهد گرفت، به راحتی می‌تواند بخش‌های مشکل دار جرثقیل را برای بازرس مشخص‌تر سازد.

قبل از شروع مراحل بازرسی جرثقیل موبایل، برخی از اطلاعات کلی در خصوص مهارت‌های اپراتور جرثقیل و همچنین گواهی‌های مربوط به جرثقیل باید جمع آوری شوند.  این مدارک عبارتند از:

• گواهی مهارت اپراتور جرثقیل موبایل – اپراتور جرثقیل را در هنگام کار با جرثقیل تحت نظر قرار دهید. در صورت امکان، از وی سئوالاتی در مورد ظرفیت باربرداری و محدودیت‌های موجود جرثقیل بپرسید.
• سوابق جرثقیل – دفترچه (logbook) جرثقیل را بخواهید و از در دسترس بودن دستورالعمل کارکرد و جدول بار جرثقیل اطمینان حاصل نمایید.

بازرسی جرثقیل موبایل بر اساس دوره زمانی به دو بخش تقسیم می شود:

1. بازرسی جرثقیل موبایل به صورت مکرر (روزانه یا ماهانه)
2. بازرسی جرثقیل موبایل به صورت ادواری (با فواصل حداکثر دوازده ماهه)

1. بازرسی مکرر جرثقیل موبایل معمولاً در ابتدای هر شیفت کاری باید انجام شود. قطعات حیاتی در عملکرد ایمن جرثقیل و قطعاتی که وضعیتشان ممکن است روز به روز تغییر کند (قطعات فرسایشی) باید روزانه بازدید شوند و حتی المقدور در هنگام کارکرد جرثقیل نیز از آن ها بازرسی به عمل آید. برای تضمین ایمنی جرثقیل موبایل، بازرسی مکرر باید در ابتدای هر شیفت کاری انجام شود. بازرسی مکرر شامل (و نه محدود به) موارد ذیل است:
2. کلیه قطعات متحرک دستگاه را از لحاظ دارا بودن حفاظ ایمنی مناسب بررسی نمایید. برداشته شدن حفاظ در قسمت های متحرک جرثقیل ممکن است نشانه این باشد که تعمیرکار هنوز در حال کار روی آن قسمت می باشد.
3. تجهیزات مکانیکی مورد استفاده برای عملیات باربرداری،‌ پایین آوردن بار و چرخش بوم را به صورت چشمی برای پیدا کردن هرگونه خرابی بررسی نمایید.
4. تمامی سیم بکسل ها اعم از سیم بکسل های ثابت و متحرک،‌ قرقره ها، درام ها و سایر متعلقات را بازرسی نمایید. به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده هرگونه تغییر شکل و یا ترک در هوک،‌ باید سریعاً آن را تعویض نمایید.
5. حرکت آزادانه تمامی اتصالات گردنده (Swivels) را بررسی نمایید.
6. بوم و جیب را از لحاظ مستقیم بودن و عاری بودن از هرگونه نشانه ای از صدمه فیزیکی از قبیل ترک، خمیدگی و دفرمگی جوش به صورت چشمی بررسی نمایید. قسمت تحتانی قطعات و براکت های متصل به سیم بکسل و قرقره ها را از لحاظ خوردگی بررسی نمایید. به هرگونه ترک و پوسته پوسته شدن رنگ بسیار حساس باشید،‌ این ها نشانه ای از خستگی فلز هستند که نهایتاً منجر به شکست قطعه خواهند شد. در بوم های شبکه ای، همه قطعات باید راست و مستقیم و عاری از هرگونه خمیدگی باشند،‌ هرگونه خمیدگی و تاشدگی باعث خواهد شد تا تکیه گاه سیم بکسل در آن ناحیه به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش یافته، فشار بر اتصالات دیگر افزایش یافته و  نهایتاً باعث تغییر شکل آن ها خواهد شد.
7. این هشدارها برای بوم هایی که از لوله ساخته شده اند بسیار حیاتی و حائز اهمیت است چرا که در این گونه بوم ها تمامی لوله ها باید عاری از هرگونه تورفتگی و تغییر شکلی باشند. اگر تغییر شکلی در هریک از این اجزاء مشاهده نمودید هرگز سعی در صاف کردن آن به وسیله حرارت دادن و چکش کاری نداشته باشید. این قطعات صدمه خورده بایستی مطابق دستورات و تأییدات سازنده بریده و تعویض شوند.
8. باد تایرهای جرثقیل را چک کرده و ظاهر تایر را نیز از لحاظ نداشتن بریدگی، پارگی و شکست بررسی نمایید.
9. جرثقیل را به صورت چشمی برای نداشتن هرگونه نشتی هوا و روغن هیدرولیک بررسی نمایید.
10. از روغنکاری صحیح تمامی قطعات متحرک جرثقیل اطمینان حاصل نمایید. مخزن سوخت، مخزن روانکارها، مخزن مایعات خنک کننده و روغن هیدرولیک باید تا سطح مناسبی پر باشند.
11. تجهیز جرثقیل به کپسول آتش خاموش کن پرشده و آماده به کار را چک کرده و اطمینان حاصل نمایید که اپراتور جرثقیل به روش کار با آن به خوبی آگاه است.
12. تمامی مکانیزم های متحرک جرثقیل از قبیل: قرقره ها، درام ها، ترمزها، مکانیزم های قفل شونده، هوک، بوم،‌ جیب، براکت غلطک های هوک، اجزای پایه اصلی، سوئیچ محدود کننده فشار،‌ تجهیزات ایمنی،‌ سیلندرهای هیدرولیک و چراغ ها را بررسی نمایید.
13. اتصالات جوشی صفحه گردان جرثقیل موبایل را از لحاظ عاری بودن از هرگونه ترک در جوش،‌ پیچ های شل شده و یا افتاده به دقت بررسی نمایید. شل شدن هریک از پیچ ها نشانی از کشیدگی پیچ در اثر بار مضاعف وارده به آن ها می باشد.
14. وقتی پایه اصلی را بازرسی می کنید اطمینان حاصل نمایید که هیچیک از میله ها (شفت ها) و سیلندرها کج نشده باشند. عدم وجود ترک در جوش ها را بررسی نمایید. شفت ها و سیلندرها را در حال حرکت بازبینی نمایید تا مطمئن شوید که حرکت باز و بسته شدن را به نرمی انجام داده و به درستی زیر بار قرار می گیرند.
15. تمامی ترمزها و کلاچ های جرثقیل موبایل را از لحاظ تنظیم بودن و عملکرد صحیح بررسی نمایید.
16. همیشه تجهیزات ایمنی از قبیل قفل بالابر بوم، سیستم جلوگیری از برخورد هوک به قرقره (ATB) و سیستم نشان دهنده میزان گشتاور وارده به سیستم  (LMI) را از لحاظ کارکرد صحیح و کالیبره بودن بررسی نمایید.
17. وقتی که موتور جرثقیل روشن است تمامی گیج ها و نشانگرهای دستگاه جرثقیل موبایل را از لحاظ عملکرد صحیح و خوانا بودن بررسی نمایید. تمامی اهرم های کنترلی را به ترتیب فعال نمایید و عملکرد صحیح آن ها را چک نمایید.
18. تمامی شیشه های شکسته که دید اپراتور جرثقیل موبایل را محدود می کند باید تعویض شوند.

1. هدف بازرسی دوره ای جرثقیل موبایل تشخیص نیاز دستگاه به تعمیرات دوره ای و تعویض قطعات (در صورت لزوم) برای تضمین عملکرد ایمن دستگاه و قبل از ایجاد حادثه می باشد. این بازرسی های دوره ای همچنین شامل (و نه محدود به) کلیه موارد بازرسی مکرر و روزانه می باشد. مستندات مربوط به بازرسی های دوره ای برای قطعات حساس و کلیدی جرثقیل موبایل مانند ترمزها، هوک و سیم بکسل  بایستی ثبت و ضبط شده و به صورت ماهیانه مورد بررسی قرار گیرند. این مستندات باید شامل تاریخ بازرسی، امضای بازرس و شماره سریال و مشخصات جرثقیل موبایل بوده و همیشه در دسترس باشند، برای این منظور از فرم های مخصوص تهیه شده توسط کارخانه سازنده استفاده نمایید.
2. ساختار کلی جرثقیل را از لحاظ عاری بودن از صدمات فیزیکی به ساختار جرثقیل موبایل بررسی نمایید. هرگونه تغییر شکل و ترک در شاسی، پایه اصلی و متعلقات را به دقت بازرسی کنید.
3. تمامی اتصالات جوشی را برای نداشتن هرگونه ترک بررسی نمایید. کلیه قطعات متصل به قرقره ها و تکیه گاه های سیم بکسل را از لحاظ پوسته پوسته نشدن رنگ،‌نداشتن خمیدگی، تو رفتگی، خراش و خوردگی به صورت چشمی بررسی کنید. بوم های هیدرولیکی را برای نداشتن خمیدگی، متمایل شدن به طرفین و سستی بررسی نمایید.
4. قسمت هایی از بوم که تحت بار قرار می گیرند را برای عدم وجود قطعات خمیده، ترک خورده و ساییده شده بررسی نمایید. تست های غیر مخرب برای پیدا کردن ترک های ریز بایستی حداقل سالی یک بار توسط شرکت های ذیضلاح انجام شود و گزارش آن در سوابق جرثقیل نگهداری شود.
5. سایش بیش از حد و ترک خوردگی درام ها و قرقره ها را بازرسی نمایید.
6. سایش، ترک و پیچیدگی در قطعاتی از قبیل: پین ها، یاتاقان ها، شفت ها، دنده ها، غلطک ها، قطعات قفل شونده، براکت غلطک های هوک، قطعات جدا شدنی از پایه اصلی و جوش ها را به دقت بررسی نمایید.
7. سایش بیش از حد در قطعات سیستم ترمز و کلاچ، واشرها، شیطانک ها و چرخ دنده ها را بررسی نمایید.
8. کلیه نشانگر های جرثقیل از قبیل نشانگر زاویه و بار بوم را برای عملکرد صحیح و کالیبراسیون معتبر بررسی نمایید.
9. از عملکرد صحیح واحد های تولید نیرو برای جرثقیل موبایل اطمینان حاصل نمایید.
10. سایش بیش از اندازه در چرخ دنده/چرخ زنجیر اصلی موتور را بررسی نمایید.
11. از عملکرد صحیح و بی نقص سیستم ترمز،‌ فرمان و تجهیزات قفل شونده مطمئن شوید.
12. از ایمن قرار گرفتن وزنه تعادل جرثقیل اطمینان حاصل نمایید.
13. تمامی پلاک های شناسایی جرثقیل موبایل نصب شده روی قسمت های مختلف دستگاه بایستی به صورت دائمی به دستگاه نصب شده باشند.
14. تمامی شیلنگ های هیدرولیک و نیوماتیک، اتصالات مربوطه و تیوب ها را بازرسی نمایید. فرسودگی هریک از این تجهیزات باید باعث ایجاد این سئوال در ذهن بازرس شود که آیا استفاده بیشتر از این قطعات موجب نقض قوانین ایمنی خواهد شد یا خیر. در صورت ایجاد هریک از شرایط ذیل، قطعه مورد نظر باید تعویض گردد:

• • هرگونه نشانه ای از نشتی روغن هیدرولیک و هوا از سطح شیلنگ ها و یا از محلی که شیلنگ به سرشیلنگی یا کوپلینگ متصل می گردد.
  • هرگونه دفرمگی غیرعادی (بادکردگی) سطح خارجی شیلنگ های هیدرولیک.
  • هرگونه نشتی ای که با سفت کردن نرمال اتصال برطرف نشود.
  • هرگونه نشانه ای از سایش که می تواند ظرفیت تحمل فشار شیلنگ را کاهش دهد. منشاء سایش شیلنگ باید به سرعت برطرف شود.

بازرسی سیم بکسل از الزامات روند بازرسی روزانه، ماهیانه و ادواری هر جرثقیل است. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع صدمات وارده به سیم بکسل، روش تشخیص و بازرسی سیم بکسل و همچنین آشنایی با ساختمان سیم بکسل و انواع آن روی دکمه روبرو کلیک کنید.

در بررسی اولیه از عملکرد جرثقیل، بایستی پایداری جرثقیل، موانع فیزیکی موجود برای حرکت جرثقیل و همچنین فاصله آن با خطوط برق را به همراه موارد ذیل بررسی نماییم:

• تراز بودن: آیا اپراتور جرثقیل،‌ دستگاه را در موقعیتی تراز کرده است که حرکات و دوران های ایمن جرثقیل را تضمین نماید؟
• جک های تعادلی: آیا جک های تعادلی (در جایی که نیاز است) به صورت صحیح  و بر طبق توصیه های سازنده بر روی زمین قرارگرفته اند؟
• پایداری: پایداری بار به معنای رابطه وزن بار،‌ زاویه بوم و شعاع بوم تا گرانیگاه بار می باشد. همچنین پایداری، شرایطی از باربرداری است که اثر نیروی لحظه ای بار برای واژگونی جرثقیل، کمتر از میزان نیروی مقاوم جرثقیل در مقابل آن باشد.
• یکپارچگی ساختاری: شاسی جرثقیل، زنجیر خزشی، جک های تعادلی، قطعات بوم و کلیه قطعات دیگر جرثقیل،‌ همگی به عنوان جزئی از اجزای مجموعه باربرداری شناخته می شوند. علاوه برآن کلیه سیم بکسل ها و قرقره های مربوطه در میزان باربرداری تأثیر بسزایی داشته و جزئی از ساختار یکپارچه جرثقیل شناخته می شوند.

نمونه هایی از باربرداری‌های با ریسک بالاتر عبارتند از:

• نصب سازه‌های پیش ساخته
• باربرداری مرکب با استفاده از چند جرثقیل (Tandom Lifting)
• باربرداری بسکت حمل نفر
• نصب تیرهای پل‌ها
• کار در نزدیکی خطوط انتقال برق
• باربرداری مخازن تحت فشار بزرگ
• جابجایی بارهای حجیم
• جرثقیل‌های مورد استفاده در سکوهای شناور
• نصب و یا دمونتاژ تاورکرین
• باربرداری‌های خیلی سنگین
• باربرداری در لبه گودهای عمیق
• باربرداری در زمین‌های سست و ناپایدار

مهمترین عواملی که موجب بروز حوادث جرثقیل موبایل می‌شوند عبارتند از:

• استفاده از جرثقیل در محیط هایی با خاک نرم یا زیرسازی نامناسب زیر جک های تعادلی
• عدم توجه به جدول بار جرثقیل (load Chart)
• نادیده گرفتن تجهیزات ایمنی کمک اپراتوری یا دستکاری آنها و یا عدم چک کردن عملکرد صحیح‌شان
• برخورد بوم با خطوط برق یا سایر تجهیزات متحرک در محل بهره‌برداری
• عدم چک و بازرسی روزانه و پیش از شیفت جرثقیل توسط اپراتور
• عدم بازرسی استاندارد جرثقیل به صورت ادواری توسط شرکت بازرسی معتبر

همانطور که از نام جرثقیل موبایل پیداست، برای جابجایی بین پروژه های مختلف طراحی شده است. پس احتمال نزدیکی بیش از حد جرثقیل موبایل به سیم های برق زیادتر از سایر انواع جرثقیل است. هر خط برق با توجه به ولتاژ و سایر مشخصات برق عبوری،‌حریمی ایمن دارد که هیج دستگاهی (اعم از جرثقیل موبایل) نباید وارد حریم آن شود. از این رو آگاهی اپراتور جرثقیل موبایل و پرسنل بهره‌بردار نسبت به خطر بالقوه اتصال دکل جرثقیل موبایل به کابل‌های برق می تواند نقش مهمی در افزایش ضریب ایمنی باربرداری داشته باشد.

انجام عملیات باربرداری در نزدیکی خطوط برق فشار قوی، یکی از پرمخاطره ترین چالش‌های اپراتورهای جرثقیل می باشد. الزامات OSHA بیانگر محدودیت سه متری برای نزدیک شدن جرثقیل به خطوط برق است. جرثقیل ها نبایستی برای جابجا کردن بار زیر خطوط برق استفاده شوند. همچنین،‌کارکرد جرثقیل زیر خطوط برق که برق آنها قطع شده است نیز توصیه نمی شود مگر اینکه قبل از شروع به کار مراحل ذیل طی شده باشند:

• برق خطوط توسط شرکت برق (یا کمپانی صاحب خطوط برق) قطع شده باشد.
• عمل قطع برق به درستی انجام گرفته باشد و به کمک علائم هشداردهنده،‌ به صورت چشمی نیز قابل کنترل باشد.
• محل کار جرثقیل به وسیله علائم هشداردهنده در خصوص فاصله مجاز با خطوط برق (قطع شده) علامت گذاری شده باشد.
• نماینده شرکت برق (یا کمپانی صاحب خطوط برق) در محل سایت حضور داشته باشد تا از صحت کلیه عملیات مربوط به قطع برق اطمینان حاصل نماید.

اگر به هر علتی بوم جرثقیل موبایل با خطوط برق برخورد کرد، تمام زمین زیر جرثقیل، برق دار خواهد شد. اگر این اتفاق افتاد آیا کسی که در آن محوطه باشد دچار برق گرفتگی خواهد شد؟ پاسخ این است: تا زمانی که تکان نخورده است؛خیر، دچار برق گرفتگی نمی شود.

ابتدا خونسردی خود را حفظ کرده و سر جای خود بایستید تا دیگران بوم جرثقیل را از سیم برق جدا کنند. توجه داشته باشید که پس از برخورد بوم جرثقیل با سیم برق،‌ جرثقیل هیچ حرکت دیگری در هیچ جهتی نخواد کرد. اگر فرد دیگری برای نجات شما در محل نبود، پاهای خود را دقیقاً مشابه آنچه در فیلم مشاهده می کنید چسبیده به هم و چسبیده به زمین نگهداشته و به آهستگی حرکت کرده و حداقل ۱۰ متر از جرثقیل دور شوید.