آیین‌نامه‌ی ایمنی سیستم اتصال به زمین (ارتینگ) – فصل دهم
در فصل گذشته به بررسی اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی الکترود زمین پرداختیم. حال در این فصل اتصال به زمین تجهیزات تولید برق را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
فصل دهم-اتصال به زمین تجهیزات تولید برق
ماده ۱۲۵- اتصال به زمین تجهیزات تولید برق برای محدود کردن پتانسیل هادی‌های حامل جریان نسبت به جرم کلی زمین انجام می‌شود و این کار به منظور حفاظت در برابر خطر برق گرفتگی در اثر تماس غیر مستقیم ضروری است.
ماده ۱۲۶- حفاظت از مولد های برق از طریق اتصال بدنه‌های هادی مولد و قسمت‌های هادی بیگانه به ترمینال اصلی اتصال به زمین انجام می‌شود.
ماده ۱۲۷- ترمینال اصلی به زمین به یک الکترود اتصال به زمین مستقل متصل می‌شود و در موارد مقتضی به سایر امکانات اتصال به زمین باید طوری طراحی شود که هریک از منابع بتوانند مستقل از منبع دیگری کار کنند و اتصال به زمین خود را حفظ کنند.
ماده ۱۲۹- بهتر است برای هر مولدی که تأسیسات متصل به شبکه توزیع برق عمومی را تغذیه می‌کند، اتصال به زمین مستقل انتخاب شود.
ماده ۱۳۰- در ماشین‌های مولد فشار ضعیف سنکرون که با برق شبکه تحریک می‌شود، اگر در سیم پیچهای ماشین نقطه خنثی وجود داشته باشد، این نقطه نباید اتصال زمین شود و بدنه‌های هادی و قسمت‌های هادی بیگانه باید به ترمینال اصلی اتصال به زمین تأسیسات وصل شوند.
ماده ۱۳۱- در مورد مولدهایی که می توانند مستقل از منبع برق شبکه کار کنند، اگر تنها یک مولد و جود داشته باشد، هر دو اتصال زمین حفاظتی و اتصال زمین سیستم از طریق نقطه خنثی مولد به بدنه مولد و قسمت‌های هادی بیگانه به یک ترمینال اصلی اتصال زمین با استفاده از یک الکترود اتصال زمین مستقل ایجاد شوند.
ماده ۱۳۲- در مورد مولدهایی که به عنوان منبع ذخیره یا منبع اضطراری به کار می‌روند، اگر تنها یک مولد فشار ضعیف وجود داشته باشد، نقطه خنثی سیم پیچهای آن، بدنه ی مولد، کلیه قسمت های هادی در دسنرس و قسمت های هادی بیگانه باید به ترمینال اصلی زمین وصل شوند و این ترمینال اتصال زمین باید به یک الکترود اتصال به زمین مستقل وصل گردد.
ماده ۱۳۳- در صورتی که چند مولد به طور موازی به یکدیگر متصل باشند، اتصال زمین حفاظتی بدنه‌های مولد و قسمت‌های فلزی مربوط به آن، مشابه اتصال زمین وصل شوند و این ترمینال اتصال زمین باید به یک الکترود اتصال به زمین مستقل وصل گردد.
ماده ۱۳۴- برای رفع مشکلد جریان جاری شده در سیم اتصال به زمین سیم پیچ های چند مولد که به طور موازی به یکدیگر وصل شده اند، روش های ذیل را می توان به کار برد:
- وصل یک ترانسفورماتور اتصال زمین خنثی بین فازها و زمین.
- وصل نقطه خنثی مولدها به یکدیگر و اتصال نقطه خنثی یک مولد به سیم ارت.
- استفاده از یک راکتور مناسب در محل وصل خنثی هر مولد که باعث تضعیف جریان‌های فرکانس بالا شود، بدون آکه امپدانس قابل توجهی را در فرکاس اصلی از خود نشان دهد.
ماده ۱۳۵- در مولدهای سه فاز سیار فشار ضعیف، سیم پیچ های مولدی را که تازه از کارخانه تحویل داده شده‌اند، نمی‌توان به بدنه ماشین وصل کرد. در این حالت ترمینال‌های سه فاز و اتصالات نقطه خنثی باید جداگانه به جعبه ترمینال مولد یا پریز خروجی وصل شوند. همچنین نقطه ستاره سیم پیچهای مولد باید به یک نقطه مرجع مشترک وصل شود.
تبصره:نقطه مرجع مشترک از اتصال بدنه مولد کلیه قسمت های فلزی در دسترس، زیر بدنه یا شاسی وسیله نقلیه و کلیه سیم های حفاظتی به یکدیگر ایجاد می شود و در صورت امکان باید به نقطه اتصال زمین هم وصل شوند.
ماده ۱۳۶- در مولدهای سیار سه فاز فشار ضعیف بهتر است که جعبه ترمینال یا پریز خروجی دارای پنج اتصال باشند:یک اتصال مجزا برای سیم اتصال زمین و چهار اتصال عادی برای سه فاز و نول.
ماده ۱۳۷- در مولدهای سیار سه فاز فشار ضعیف چنانچه فقط چهار اتصال وجود داشته باشد، از مولدها باید صرفاً برای تأمین بارهای سه فاز متعادل استفاده کرد و اصال چهارم برای سیم اتصال زمین در نظر گرفته شود.
ماده ۱۳۸- در مولد های سیار سه فاز فشار ضعیف با چهار اتصال، اتصال چهارم و سیم آن نباید به عنوان سیم مشترک ارت-نول (PEN) مورد استفاده قرار گیرد، زیرا در صورت قطع این سیم احتمال بروز خطر وجود خواهد داشت.
ماده ۱۳۹- اتصال بین نقطه مرجع مشترک و اتصال زمین واقعی در محل مولد ضروری است و بین نقطه خنثی و اتصال زمین در محل مصرف از وسیله حفاظتی جریان پسماند نباید اتصال برقرار شود.
ماده ۱۴۰- کلیه ی کابل‌های سه فاز بهتر است دارای چهار رشته باشند و به پرده فلزی قابل انعطاف یا زرهی از سیم‌های فولادی مجهز باشند تا بتوانند به عنوان سیم اتصال به زمین مورد استفاده قرار گیرند.
ماده ۱۴۱- در مولدهای تک فاز نیز باید کابل مجهز به پرده فلزی قابل انعطاف یا زرهی از سیم‌های فولادی باشد تا بتوانند به عنوان یک هادی حفاظتی مجزا عمول کند.
ماده ۱۴۲-در مواردی که به دلیل طولانی بودن کابل، مقاومت زره یا پرده فلزی آن افزایش یابد، دستیابی به یک امپدانس پایین برای حلقه اتصال به زمین را مشکل می سازد، باید از کابل پنج رشته ای برای سه فاز (و کابل سه رشته ای برای تک فاز) استفاده شود، به طوری که سیم اضافی را بتوان به صورت موازی با پرده فلزی وصل نمود.
ماده ۱۴۳- در مورد کابل‌های فاقد پرده فلزی یا غلاف سیمی، این کابل‌ها باید از نوعی انتخاب شوند که روکش آنها در برابر سایش مقاوم باشد و به سیم اتصال به زمین جداگانه مجهز باشد.
ماده ۱۴۴- در مواردی که ممکن است کابل ها و تجهیزات در معرض خطر آسیب دیدگی قرار گیرند، می توان نوعی حفاظت تکمیلی را به کمک وسیله حفاظتی جریان پساند (RCD) پیشبینی کرد. این وسیله نه تنها باید هنگام وقوع اتصالی بین سیم فاز و اتصال زمین یا بدنه ی فلزی عمل کند، بلکه باید خطر برق گرفتگی ناشی از تماس افراد با سیم های برق دار کابل های آسیب دیده فاقد زره یا تجهیزاتی را که کاملاً توسط محفظه فلزی پوشیده نشده اند، کاهش دهد.