جرثقیل چیست؟

جرثقیل ها انواع بسیار مختلفی دارند. جرثقیل برجی (تاورکرین) عموما در ساختمان های مرتفع کاربرد دارد. جرثقیل های سقفی و دروازه ای و گنتری (Gantry Cranes) برای جابجایی بارهای نسبتا سنگین تر در داخل کارخانجات و همچنین بنادر کاربرد بسیار زیاد دارند. انواع جرثقیل های موبایل (متحرک) نیز برای جابجایی بارهای سبک تر در مکان های متفاوت و متنوع استفاده می شوند. هر یک از این انواع جرثقیل خود دارای زیر شاخه های متعددی هستند، از نوع چرخ‌دار گرفته تا نوع چرخ زنجیری، از بوم خشک گرفته تا بوم متحرک. در عین حال جرثقیل ترکیبی نیز موجود است.همه انواع جرثقیل به پانزده دسته کلی تقسیم می شوندکه عبارتند از :

1. جرثقیل سقفی
2. جرثقیل دروازه‌ای
3. جرثقیل آویز
4. جرثقیل مونوریل
5. جرثقیل دیواری
6. جرثقیل بازویی
7. جرثقیل موبایل
8. جرثقیل بوم مفصلی
9. جرثقیل سایدبوم
10. جرثقیل برجی
11. جرثقیل برجی خودبرپاکن
12. جرثقیل دکل دار
13. چرثقیل پایه دار ستونی
14. جرثقیل کانتینربر
15. جرثقیل شناور

• Overhead/Bridge Crane
• Gantry/Goliath Crane
• Underhung Crane
• Monorail Crane
• Wall Crane
• Jib Crane
• Mobile Crane
• Articulating Boom Crane
• Side Boom tractor/Crane
• Tower Crane
• Self-Erect Tower Crane
• Derrick Crane
• Portal & Pedestal Crane
• Container Crane
• Floating Crane

۱. سازه اصلی: اسکلت فلزی جرثقیل، همانند استخوان‌بندی بدن انسان، استحکام و تعادل آن را تضمین می‌کند. این سازه که از تیرها، ستون‌ها و صفحات فولادی تشکیل شده، وزن بار و تنش‌های وارده حین جابجایی را تحمل می‌کند.

۲. بازو یا boom: بازوی بلند جرثقیل، همانند دست انسان، وظیفه اصلی جابجایی بار را بر عهده دارد. این بخش از جنس فولاد یا آلیاژهای مخصوص ساخته می‌شود و در انواع مختلفی مانند مشبک، تلسکوپی و مفصلی موجود است. طول و قدرت بازو، تعیین کننده حداکثر ظرفیت و برد جرثقیل است.

۳. قرقره و سیم بکسل: قرقره‌ها با حرکت دورانی خود، نیروی لازم برای بلند کردن و جابجایی بار را به سیم بکسل منتقل می‌کنند. سیم بکسل، که از رشته‌های فولادی به هم تابیده شده تشکیل شده، وظیفه نهایی حمل بار را بر عهده دارد. استحکام و ضخامت سیم بکسل باید متناسب با ظرفیت بارگیری جرثقیل باشد.

۴. مکانیزم بالابرنده یا hoist: قلب تپنده جرثقیل، مکانیزم بالابرنده آن است که با استفاده از موتورهای الکتریکی، هیدرولیکی یا دیزلی، نیروی لازم برای بلند کردن و پایین آوردن بار را فراهم می‌کند. نوع مکانیزم بالابرنده، به مدل جرثقیل و ظرفیت بارگیری آن بستگی دارد.

۵. سیستم کنترل: مغز متفکر جرثقیل، سیستم کنترل آن است که به اپراتور امکان می‌دهد با دقت و ظرافت کامل، جرثقیل را هدایت کند. این سیستم شامل اهرم‌ها، دکمه‌ها، نمایشگرها و حسگرهایی است که حرکات جرثقیل را کنترل و تنظیم می‌کنند.

۶. کابین و تجهیزات اپراتور: در کابین جرثقیل، اپراتور با استفاده از سیستم کنترل، بر تمام حرکات و عملیات جرثقیل نظارت و فرماندهی می‌کند. صندلی ارگونومیک، سیستم تهویه مطبوع، سیستم‌های ارتباطی و نمایشگرهای اطلاعاتی، از جمله تجهیزاتی هستند که در کابین اپراتور تعبیه شده‌اند تا رفاه و ایمنی او را حین کار تضمین کنند.

۷. وزنه تعادل یا counter weight : در برخی از جرثقیل‌ها، از وزنه تعادل برای خنثی کردن وزن بار و ایجاد تعادل بهتر استفاده می‌شود. این وزنه که در سمت مقابل بازو قرار می‌گیرد، به حرکت نرم‌تر و روان‌تر جرثقیل کمک می‌کند.

۸. تجهیزات جانبی: بسته به نوع کاربری و نیاز، جرثقیل‌ها می‌توانند به تجهیزات جانبی مختلفی مانند قلاب‌های مخصوص، سبد حمل بار، سیستم‌های اتوماتیک بارگیری و تخلیه و … مجهز شوند.

بلت جرثقیل :

بلت جرثقیل یک تسمه صاف و انعطاف‌پذیر است که از موادی مانند نایلون، پلی‌استر یا برزنت ساخته می‌شود. این تسمه‌ها معمولاً در طول‌های ۱ تا ۱۲ متر ساخته می‌شوند و می‌توانند بارهایی با وزن چند صد کیلوگرم تا چندین تن را تحمل کنند. تسمه بلت در جرثقیل‌ها برای بستن بار به صورت عمودی، بسکتی و خفتی به کار می‌روند. از آنجایی که نقاط تماس بار با هر دفعه بلند کردن تغییر جهت می‌دهد، تسمه بلت از نظر عملکردی بسیار موثر است

بلت یا تسمه های حمل بار در رنگ های مختلفی تولید و عرضه می شوند، اما تنها دلیل این رنگ ها زیبایی نیست!این رنگ ها علاوه بر زیبایی به منظور نشان دادن ظرفیت هر تسمه بار می باشند.در بین این رنگ ها رنگ بنفش نشان دهنده پایین ترین ظرفیت و یا ظرفیت ۱ تن می باشد و رنگ نارنجی نیز نشان دهنده بیشترین ظرفیت و یا ظرفیت ۱۲ تن می باشد.این رنگ ها طبق استاندارد های جهانی برای تسمه بار های استفاده می شوند.در ذیل جدول نشان دهنده ظرفیت هر رنگ از تسمه های حمل بار را مشاهده می کنید. بلت‌های جرثقیل در انواع مختلفی با تناژهای مختلف تولید می‌شوند. تناژ بلت نشان‌دهنده حداکثر وزنی است که می‌تواند به طور ایمن تحمل کند. برای مثال:

• بلت‌های تسمه‌ای: در عرض‌های مختلف و با تناژهای ۱ تا ۱۰ تن موجود هستند.
• بلت‌های زنجیری: در گریدهای مختلف و با تناژهای ۵ تا ۵۰ تن موجود هستند.
• بلت‌های الیافی: در ظرفیت‌های مختلف و با تناژهای ۰.۵ تا ۳ تن موجود هستند.

برای تعیین تناژ بلت جرثقیل مورد نیاز خود، باید به موارد زیر توجه کنید:

• حداکثر وزن باری که می‌خواهید جابجا کنید: این مهم‌ترین عامل در انتخاب تناژ بلت است.
• نوع کاربری: بلت‌های جرثقیل در انواع مختلفی برای کاربری‌های مختلف مانند بلند کردن، جابجایی و مهار بار تولید می‌شوند.
• شرایط محیطی: در صورت استفاده از بلت در محیط‌های خشن یا مرطوب، باید به جنس و مقاومت بلت در برابر عوامل محیطی توجه کنید.
• استانداردها: بلت‌های جرثقیل باید مطابق با استانداردهای ایمنی مربوطه باشند.

نکات مهم در مورد بلت جرثقیل:

• قبل از استفاده از بلت، باید آن را به طور کامل بازرسی کنید تا از عدم وجود هرگونه پارگی، ساییدگی یا آسیب دیدگی مطمئن شوید.
• از بلت‌های جرثقیل بیش از حد ظرفیتشان استفاده نکنید.
• بلت‌های جرثقیل را به طور متوسط بازرسی و نگهداری کنید.
• از بلت‌های جرثقیل آسیب دیده یا فرسوده استفاده نکنید.

برای آشنایی بیشتر با دیگر تجهیزات باربرداری روی مقاله کلیک کنید.