بازرسی آسانسور
آسانسور وسیله ای دائمی است که در ساختمان‌ها برای جابه جایی عمودی افراد، بار و یا هر دو و در ترازهای معینی توقف می‌کند. این وسیله دارای یک اتاقک (کابین) است که بین دو ریل راهنما از جنس سخت (صلب) می‌باشد.این اتاقک بصورت عمودی یا حداکثر انحراف ۱۵ درجه از خط قائم، حرکت می‌کند. بازرسی آسانسور در ایران طبق استاندارد ۱-۶۳۰۳ انجام می‌شود. بازرسی طبق این استاندارد بر اساس دو ویرایش زیر انجام می شود.
ما در شرکت بازرسی آستا خدمات تخصصی بازرسی انواع آسانسور را بر اساس استاندارد ISIRI 6303 در سریع‌ترین زمان ممکن به انجام می‌رسانیم. شرکت بازرسی آستا با در اختیار داشتن نمایندگی در کلیه استان‌های بزرگ کشور، این خدمات را با بهترین کیفیت و رقابتی‌ترین قیمت در سراسر ایران انجام می‌دهد.شرکت بازرسی آستا با دریافت همه مجوزهای لازم از مراجع مربوطه و سال‌ها تجربه در زمینه بازرسی آسانسور، همکار شما در ایمن سازی تجهیزات بالابری است.
به جهت آشنایی بیشتر با انواع آسانسور، استانداردهای مربوطه و الزامات بازرسی آن، شرکت بازرسی آستا اقدام به برگزاری دورههای آموزشی بازرسی انواع آسانسور، دوره محاسبات آسانسور و تشریح استاندارد ISIRI 6303 در فواصل منظم می‌نماید. در این دوره الزامات بازرسی آسانسورها، فواصل بازرسی هر آسانسور و چک لیست‌های مربوطه آموزش داده می‌شود.شرکت بازرسی آستا به پشتوانه بیش از یک دهه تجربه و کسب مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح، می‌تواند به عنوان مشاور در مباحث ایمنی مربوط به بازرسی انواع آسانسور و بالابر در کنار سازمان شما قرار بگیرد.
خدمات بازرسی آسانسور
خدمات بازرسی آستا در زمینه انواع آسانسور به شش دسته کلی تقسیم می‌شود:
آسانسور چیست؟
آسانسور (به فرانسوی: ascenseur) یا بالابَر (برای حمل بار) یا آسان‌بَر (برای حمل انسان)،اتاقک متحرکی است که به وسیله آن از طبقه‌ای به طبقات بالا روند یا از طبقه بالا به پایین فرود آیند. به عبارت دیگر آسانسور یکی از تجهیزات حمل و نقل عمودی است که جابجایی مردم یا کالا بین طبقات را تسهیل می‌بخشد.
آسانسور یا بالابر یک نوع وسیله‌ی جابجایی است که می‌تواند آدم‌ها و یا کالاهارا بصورت عمودی بین سطوح و یا طبقات مختلف یک ساختمان، کشتی و یا هرسازه‌ی دیگری جابه‌جا کند. آسانسورها عموماً به کمک موتورهای الکتریکی باعث حرکت عمودی کابین می‌شوند. این موتورها با کابل‌های کششی و سیستم متقابل وزن؛ مانند یک بالابر معمولی کار جابجایی را انجام می‌دهند، یا با پمپ هیدروالکتریک میزان مایعات را برای بالابردن در یک پیستون استوانه‌ایِ جک مانند، تزریق و کنترل می‌کنند.در صنعت کشاورزی و تولیدات، آسانسور به دستگاهی گفته می‌شود که مواد و مصالح را در یک جریان پیوسته بین مخازن و سیلوها جابجا می‌کند.
آسانسورها عموماً به کمک موتورهای الکتریکی باعث حرکت عمودی کابین می‌شوند. این موتورها با کمک کابل‌های کششی و سیستم متقابل وزن مانند یک بالابر معمولی عمل می‌کنند و یا با کمک پمپ و سیلندر هیدرولیک کار جابجایی را انجام می‌دهند.
انواع آسانسور
تمامی آسانسورها شامل ویژگی‌های مشترکی مثل داشتن کابین، حرکت عمودی و توقف در سطوح مختلف می‌باشند. تفاوت آنها در نحوه اعمال نیرو محرکه به کابین است. از این حیث آسانسورها به چهار دسته آسانسورهای کششی، هیدرولیک، وینچی و مغناطیسی تقسیم می‌شوند.البته امروزه دسته پنجمی به نام آسانسورهای پنوماتیک نیز به این چهار دسته اضافه شده است.
آسانسورهای کششی
نیروی محرکه در این آسانسورها از یک موتور الکتریکی که اکثراً در بالای چاه آسانسور و در برخی طراحی‌ها در پایین کنار چاهک و در محلی به نام موتورخانه نصب گردیده، تأمین می‌شود. بر روی فلکه این موتور تعدادی کابل فولادی (اصطلاحاً سیم بکسل) وجود دارد که از یک سمت به کابین آسانسور و از سمت دیگر به وزنه‌های آسانسور که درون قابی فلزی به نام قاب وزنه قرار دارند، متصل است. جنس این وزنه‌ها معمولاً از چدن یا بتن است. وزن این وزنه‌ها به اندازه وزن کابین به علاوه نصف ظرفیت کابین است. وزن هر نفر در محاسبات مربوط به آسانسور ۷۵ کیلوگرم است. دلیل قرار دادن وزنه در سیستم آسانسور کمک به بالابردن آسانسور است در غیر اینصورت برای این کار باید موتورهای بسیار قوی با کیلووات بالا استفاده کرد. پس با این کار توان موتور مورد استفاده کاهش می‌یابد. طبیعی است که این وزنه در پایین آمدن آسانسور مزاحمت ایجاد می‌کند، اما چون هر جسم بدون دخالت به پایین سقوط می‌کند پس استفاده از وزنه مانع بزرگی در حرکت آسانسور ایجاد نمی‌کند.
اساس کار این آسانسورها بر اساس نیروی اصطکاک بین سیم بکسلها و فلکه کشش موتور است. در داخل فریم وزنه به اندازه وزن کابین به اضافه نصف ظرفیت کابین وزنه وجود دارد. مثلاً اگر ظرفیت کابین ۹۰۰ کیلوگرم باشد با اندازه ۴۵۰ کیلوگرم با اضافه وزن کابین در کادر وزنه، وزنه وجود دارد. با کمک این وزنه، نیروی کشش لازم برای حرکت کابین کاهش می‌یابد چراکه در صورت رعایت کردن ظرفیت کابین، اختلاف وزن بین کادر وزنه و کابین تحت هر شرایطی از نصف ظرفیت کابین بیشتر نخواهد شد و در حرکت به سمت بالا یا پایین سیستم کشش آسانسور حداکثر برای جابجایی جرمی به اندازه نصف ظرفیت کابین توان مصرف خواهد کرد.
آسانسورهای هیدرولیک
اخیراً آسانسورهای هیدرولیکی نیز جای خود را در بین کاربران خانگی باز کرده‌اند. در اروپا بیش از ۷۰ درصد از آسانسورهای زیر ۵ طبقه هیدرولیک استفاده می‌شوند که از محاسن این نوع آسانسورها می‌توان به نرمی حرکت در استارت اولیه؛ خرابی و استهلاک بسیار کم؛ سهولت در عیب‌یابی و تعمیر؛ ایجاد آسانسورهای زیبا و شیشه‌ای به دلیل حذف کادر وزنه و سیم بکسل؛ احتیاج به سازه سبک؛ عدم نیاز به موتورخانه در پشت بام؛ ایجاد آسانسورهای باربر و سنگین با تناژ بالا و زیبایی بام خانه و همچنین تراز شدن دقیق آن در طبقات اشاره نمود اما از محدودیتهای استفاده از این نوع آسانسورها می‌توان به محدودیت در ارتفاع و کندی نسبی سرعت آنها و تنها قرارگیری در چاهک را اشاره کرد. (البته امروزه با استفاده از درایو و سیستم خنک‌کننده می‌توان به سرعت ۱ متر به صورت معمول دست یافت. آسانسورهای هیدرولیک با موتور الکتریکی و پمپ فشار روغن و جک هیدرولیک کار می‌کنند.
در آسانسورهای هیدرولیک به خاطر اینکه کادر وزنه وجود ندارد و سیستم جک هیدرولیکی باید تمامی کابین و مسافران را جابه‌جا کند نیاز به موتورهای قوی تری هست. در این آسانسورها یک موتور سه فاز غوطه ور در روغن به همراه یک شیرالکتریکی مخصوص که اصطلاحاً پاور یونیت نامیده می‌شوند وظیفه تأمین فشار روغن برای جک هیدرولیک را داراست. برای راه‌اندازی موتور به خاطر وجود موتورهای قوی تر در صورت استفاده از درایو یا سافت استارتر نیاز به هزینه بسیار بالاتری است پس لذا معمولاً برای شروع به کار موتور پمپ هیدرولیک از سیستم رایج ستاره – مثلث استفاده می‌شود. اما این موتور و فشار تنها در حرکت به سمت بالا مورد نیاز است و برای حرکت کابین به سمت پایین نیازی به روشن کردن موتور و مصرف توان نیست و تنها با باز کردن یک شیر و خالی کردن روغن جک کابین به آرامی به سمت پایین حرکت می‌کند. به عبارت دیگر یک سیستم هیدرولیک تنها در نیمی از مسافت حرکتی خود (تنها به سمت بالا) خود توان قابل ملاحظه‌ای مصرف می‌کند و در نیمه دیگر (تنها به سمت پایین) از نیروی گرانش استفاده می‌کند و این موضوع مصرف برق بالاتر آن نسبت به آسانسورهای دوسرعته را منتفی می‌کند.
آسانسور هیدرولیک(hydraulic elevator)
آسانسورهای وینچی
نوعی آسانسور است که با زنجیر یا طناب فولادی آویزان شده و نیروی رانش به طریقی یه غیر از اصطکاک به آن وارد می‌شود. در این نوع آسانسور ها قاب وزنه وجود ندارد.
آسانسورهای مغناطیسی
در این آسانسورها ریل‌ها و تجهیزات متصل شده روی دیوار چاه آسانسور با مغناطیس دائم نقش استاتور موتور و کابین آسانسور نقش موتور را ایفا می‌کنند. با اتصال جریان برق به استاتور، میدان مغناطیسی ایجاد و به روتور القا می‌گردد. میدان مغناطیسی ایجاد شده در نقاطی قطع و با القای جریان برق بوسیله سیم‌پیچ‌های استاتور، سیم‌پیچ‌های تعبیه شده روی روتور باردار شده و کابین به حرکت در می‌آید؛ بنابراین در این آسانسورها اجزایی نظیر وزنه تعادل، کابل فولادی، موتورخانه و … وجود نخواهد داشت. آسانسورهای مغناطیسی بسیار ایمن‌تر از آسانسورهای معمولی بوده اما از لحاظ قیمتی بسیار گران‌تر می‌باشند.
آسانسور مغناطیسی (electromagnetic elevator)
آسانسورها بر اساس اینکه نیروی محرکه جابجایی کابین از الکتریسیته تامین شود یا روغن هیدرولیک پرفشار به دو دسته تقسیم می شوند:
- آسانسور الکتریکی
- آسانسور هیدرولیک
به طور کلی آسانسور هیدرولیک به نوعی از بالابر گفته می شود که برای انجام عمل بالابری از پمپاژ سیال روغن داخل تونل یا سیلندر استفاده می شود. حال این سیال می تواند آب، بخار و یا روغن هیدرولیک باشد. برای مطالعه کامل تر در خصوص آسانسورهای هیدرولیک و زمان اجباری شدن استاندارد آن ها توسط سازمان استاندارد، مقاله زیر را مطالعه نمایید.
بازرسی آسانسور
مطابق الزامات استاندارد ملی ۱-۶۳۰۳ و دستورالعمل‌های جاری در سازمان ملی استاندارد ایران، گواهی ایمنی صادره توسط شرکت‌های بازرسی فنی یک سال اعتبار دارد. آسانسورهای در حال بهره‌برداری، بایستی تحت سرویس و نگهداری مستمر (ماهیانه) و همچنین بازرسی ادواری آسانسور (سالیانه) قرار گرفته و گواهینامه دریافت کنند.آسانسور مثل هر دستگاهی نیاز به رعایت استانداردهای خاص خود دارد. از سال ۱۳۸۲ استاندارد آسانسور اجباری اعلام شد. پس از این تاریخ، به‌کارگیری آسانسورها فقط با داشتن تائیدیه استاندارد آسانسور مجاز است. سازمان ملی استاندارد با شهرداری‌های استانها همکاری کرده‌اند تا گرفتن پایان‌کار ساختمان‌ها تنها با داشتن تائیدیه ایمنی آسانسور توسط «اداره کل استاندارد کشور» مجاز باشد.
مدیران و مالکان آپارتمان‌ها به استناد مبحث ۲۲-۲- ۶ مقررات ملّی ساختمان موظف‌اند، ضمن عقد قرارداد سرویس و نگهداری ماهانه با شرکت‌های نصاب باید در مورد استفاده از خدمات شرکت‌های بازرسی برای انجام بازرسی ادواری یا سالانه و اخذ تاییدیه ایمنی و عملکرد اقدام کنند.گواهینامهها و تاییدیههای ایمنی و عملکرد صادرشده از سوی سازمان ملی استاندارد، به شرط انجام سرویسهای ماهانه ازجانب نصابان مجاز، دارای اعتبار یکساله‌اند و بعد از یکسال، نیاز به بازرسی مجدد و اخذ تائیدیه دوباره دارند.
گواهینامه استاندارد آسانسور
پس از نصب و راه‌اندازی، آسانسور باید توسط بازرسان شرکت بازرسی از لحاظ ایمنی و کارایی بررسی شود و پس از تائیدِ ایمن و استاندارد بودن، آسانسور موفق به اخذ گواهینامه استاندارد می‌شود. این گواهی نشانه ایمن و سالم بودن آسانسور می‌باشد و دریافت آن اجباری می‌باشد. چنانچه ساختمان هنوز پایان‌کار ندارد، در صورت عدم وجود گواهینامه استاندارد، نمی‌توان برای آن پایان کار گرفت.
سامانه مدیریت بازرسی آسانسور
این سامانه در راستای استقرار دولت الکترونیک و به جهت ارائه بهتر خدمات بازرسی آسانسور براساس استاندارد های جاری طراحی گردیده است و در ادارات کل استانی مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.
در این سامانه تمامی فرایند های درخواست بازرسی تا صدور تاییدیه ایمنی و کیفیت آسانسور به صورت الکترونیکی انجام می‌گیرد. همچنین امکان سرویس دهی به متقاضیان از طریق دفاتر پیشخوان و سامانه شهرداری های سراسر کشور فراهم است.
مدارک مورد نیاز برای بازرسی و صدور گواهینامه اولیه
۱. کپی پروانه ساختمان
۲. کپی کارت ملی متقاضی
۳. تکمیل فرم درخواست بازرسی اولیه با ارائه کروکی محل بازرسی و بازرسی های مجدد در صورت نیاز
۴. واریز هزینه های بازرسی بر اساس تعرفه های مصوب سازمان ملی استاندارد ایران مطابق لینک تعرفه های مصوب بازرسی آسانسور
۵. ارائه مشخصات فنی آسانسور و گواهی خود اظهاری تاییدیه اجزا
۶. فایل محاسبات آسانسورهای برقی (۱- ویرایش جدید برای درخواست های بازرسی بعد از تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۰۱. ۲- برای بازرسی ادواری ارائه نقشه و محاسبات الزامی نمی باشد.)
۷. قرارداد سرویس و نگهداری یکساله
۸. بیمه نامه مسئولیت مدنی دارندگان آسانسور در قبال استفاده کنندگان
گواهینامه ادواری آسانسور
ثبت نام بازرسی ادواری
مدارک مورد نیاز برای بازرسی و صدور گواهینامه ادواری
۱. کپی گواهینامه استاندارد اولیه
۲. کپی کارت ملی متقاضی
۳. تکمیل فرم درخواست بازرسی اولیه با ارائه کروکی محل بازرسی و بازرسی های مجدد در صورت نیاز
۴. واریز هزینه های بازرسی بر اساس تعرفه های مصوب سازمان ملی استاندارد ایران مطابق لینک تعرفه های مصوب بازرسی آسانسور
۵. قرارداد سرویس و نگهداری یکساله
۶. بیمه نامه مسئولیت مدنی دارندگان آسانسور در قبال استفاده کنندگان
مراحل بازرسی آسانسور
روال انجام بازرسی برای گواهینامه استاندارد آسانسور و گواهینامه ادواری آسانسور کم و بیش یکسان است. پس از ثبت درخواست اولیه توسط متقاضی در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور و تشکیل پرونده، بازرسی طبق استاندارد ۱-۶۳۰۳ توسط شرکت بازرسی انجام می‌پذیرد. کلیه مراحل بازرسی در فلوچارت زیر آمده است:
شرح مراحل بازرسی آسانسور
در این مرحله متقاضی بایستی به شرکت بازرسی مراجعه نموده و مدارک مورد نیاز را تحویل شرکت بازرسی دهد.
مدارک بازرسی آسانسور شامل موارد زیر می باشد :
- فرم درخواست بازرسی
- فرم مشخصات فنی
- فرم تائیدیه اجزاء
- پروانه ساختمان
- کپی کارت ملی متقاضی
- ارئه شماره درخواست بازرسی ثبت شده در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور
- پرداخت مبلغ هزینه بازرسی اول مطابق با تعرفه ابلاغی
- ارائه تصویر پروانه طراحی و مونتاژ (در صورت عدم امکان بررسی در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور)
کارشناس تشکیل پرونده باید مدارک دریافتی فوق را بررسی کند. اطلاعات فرم درخواست بازرسی می بایست با اطلاعات متقاضی، پروانه ساختمان و شرکت عرضه کننده آسانسور همخوانی داشته باشند. با دریافت شماره درخواست بازرسی از متقاضی، اطلاعات درخواست بازرسی را در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور بررسی و از صحت اطلاعات وارد شده توسط متقاضی اطمینان حاصل شود. (متقاضی می تواند مالک یا مالکین ساختمان، وکیل قانونی مالکین و یا شرکت عرضه کننده آسانسور باشد)
در صورت مشاهده مغایرت در اطلاعات واده شده بایستی به روش زیر انجام شود :
چنانچه امکان ویرایش توسط شرکت بازرسی وجود داشته باشد، باید با اخذ درخواست کتبی از متقاضی، جهت ویرایش اطلاعات در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور این امر صورت پذیرد.
در صورتی که امکان ویرایش اطلاعات توسط شرکت بازرسی وجود نداشته باشد، باید درخواست ویرایش متقاضی را به کارشناس محترم اداره کل استاندارد استان ارجاع دهد.
تشکیل پرونده توسط متقاضی به منزله درخواست بازرسی می باشد. کارشناس هماهنگی باید پس از تشکیل پرونده، آن را در لیست نوبت بازرسی قرار دهد.
حداکثر زمان نوبت دهی برای هر مرحله بازرسی حداکثر پنج روز کاری پس از درخواست می باشد. لذا کارشناس هماهنگی موظف است ظرف مدت حداکثر یک روز نسبت به نوبت دهی آن اقدام نماید. کارشناس هماهنگی باید پرونده های لیست نوبت دهی را با توجه به منطقه محل نصب آسانسور انتخاب کرده و به صورت گردشی و تصادفی به بازرسان ارجاع دهد. کارشناس هماهنگی باید جهت هماهنگی با نماینده شرکت عرضه کننده (متقاضی) با شماره تماس هماهنگی اعلام شده در فرم درخواست بازرسی، تماس گرفته و نوبت بازرسی را با قید تاریخ و ساعت بازرسی و نام بازرس، به ایشان اعلام نماید.
جهت عدم بروز هرگونه مشکلات اعلام هماهنگی ترجیحا به صورت مکتوب انجام شود. کارشناس هماهنگی باید نوبت بازرسی را در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور ثبت نماید.
بازرس باید پرونده های خود را از دفتر تحویل گرفته و با توجه به تاریخ و ساعت اعلام شده
به متقاضی در محل نصب آسانسور حاضر شده و نسب به بازرسی اقدام نماید.
بازرس قبل از شروع بازرسی آدرس اعلامی در فرم درخواست بازرسی را با پروانه ساختمان و همچنین کروکی اعلامی بررسی و از صحت محل نصب آسانسور اطمینان حاصل نماید. بازرس در حضور نماینده شرکت عرضه کننده اقدام به انجام بازرسی کند.
بازرس پس از اتمام بازرسی، با کمک چک لیست گزارش را در دو نسخه آماده و در محل پروژه به امضای نماینده شرکت عرضه کننده آسانسور می رساند.
بازرس باید در زمان بازرسی آسانسور مدارک زیر را تهیه و بررسی کند :
- چک لیست بازرسی
- فرم یافته های بازرسی
- فرم مشخصات فنی و تائیدیه اجزاء
بازرس باید پس از هر نوبت بازرسی، پرونده را به دفتر شرکت تحویل دهد. چنانچه بازرسی در نوبت اول مطابق با الزامات استاندارد ۱-۶۳۰۳ مورد تائید قرار نگیرد، شرکت عرضه کننده آسانسور پس از رفع مغایرت های مشاهده شده در نوبت اول بازرسی درخواست بازرسی مجدد به واحد بازرسی شرکت (یا شعب شرکت در استان ها) به صورت کتبی ارائه دهد. کارشناس هماهنگی واحد بازرسی پس از دریافت درخواست کتبی نوبت مجدد بازرسی، باید ظرف مدت حداکثر پنج روز کاری مجددا مطابق نوبت اول اقدام به برنامه ریزی به منظور بازرسی نماید. پس از تعیین روز بازدید و انتخاب بازرس، پرونده مورد نظر جهت نوبت مجدد بازرسی آسانسور در اختیار بازرس قرار می گیرد.
لازم به ذکر است ممکن است مغایرت هایی در زمان بازرسی مشاهده شود که لازم باشد که پرونده به کمیته فنی ارائه گردد. در خصوص مغایرت های مشاهده شده در زمان بازرسی که مدیر فنی و بازرس مربوطه نتوانند اظهار نظری نمایند، در این صورت باید مدیر فنی و یا جانشین وی پس از تهیه فرم اعلام عدم تطابق با استاندارد و پیوست مدارک عدم تطابق، صورتجلسه کمیته فنی را تنظیم و پرونده را جهت طرح در جلسه کمیته فنی مطرح نماید.
شرکت عرضه کننده آسانسور باید پس از تایید فنی بازرس مطابق با استاندارد ۱-۹۳۰۳ نسبت به اصلاح نواقص و تکمیل پرونده از قبیل نقشه و محاسبات، قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور، بیمه نامه آسانسور، هزینه های بازرسی و … اقدام نماید و آنها را به دفتر شرکت یا شعب استانها تحویل نماید.
بازرس موظف است مدارک دریافتی را بررسی نماید و در صورت تکمیل بودن مدارک آن را به کارشناس فنی دفتر جهت بررسی مجدد تحویل دهد. در غیر اینصورت مغایرت های مشاهده شده در مدارک را به متقاضی یا شرکت عرضه کننده آسانسور اعلام نماید و آنها باید نسبت به اصلاح مجدد مغایرت های باقی مانده ی احتمالی اقدام نمایند.
پس از رفع نواقص و مغایرت های پرونده توسط متقاضی و بررسی مجدد مدارک توسط بازرس و کارشناس فنی، فرم کنترل پرونده توسط آنها تکمیل و جهت بررسی و تائید نهایی به مدیر فنی یا جاشین وی ارجاع داده می شود.
مدیر فنی و جانشین وی پس از بررسی پرونده و در صورت تائید آن، فرم کنترل پرونده بازرسی آسانسور را تائید و پرونده بازرسی را در سامانه مدیریت بازرسی آسانسور جهت صدور گواهی به کارشناسان مربوطه ارجاع می دهد.
گواهی صادر شده، باید مطابق با دستورالعمل ادارات کل استاندارد استانها، به کارشناس محترم آن اداره کل جهت صدور نامه شهرداری ارجاع می شود. بدیهی است پس از تائید نهایی اداره کل استاندارد استان می توان گواهی صادر شده را به متقاضی یا نماینده قانونی وی ارائه نمود.
تعرفه بازرسی آسانسور
تعرفه بازرسی آسانسور توسط سازمان ملی استاندارد و سایر سازمان های ذیربط مشخص می شود. این تعرفه برای همه شرکت های بازرسی و سراسر ایران ثابت است. تعرفه بازرسی آسانسور اولیه و ادواری در ظرفیت و تعداد توقف های متفاوت در سایت سازمان استاندارد به آدرس https://lift.isiri.gov.ir موجود است.
تعرفه های بازرسی هر چند سال یک بار توسط سازمان ملی استاندارد مورد بررسی قرار گرفته و تغییر می کنند. هیچ شرکت بازرسی مجاز نیست هزینه ای بیش از تعرفه مصوب از کارفرما بابت بازرسی آسانسور دریافت نماید. توجه داشته باشید که پرداخت هرگونه هزینه دیگر شامل ایاب و ذهاب، اسکان و … تحت هر عنوانی ممنوع است. مطابق با قانون مالیات های مصوب، پرداخت هزینه مالیات بر ارزش افزوده طبق قانون مجاز است. شرکت های بازرسی موظف به صدور صورتحساب با ذکر جزئیات برای هر درخواست بازرسی و ارائه به متقاضی و ثبت یک نسخه از آن در پرونده بازرسی هستند.
تعرفه بازرسی آسانسور و اصولاً هر نوع قیمت گذاری دستوری مزایا و معایب بسیاری را در پی خواهد داشت. برای مطالعه بیشتر در خصوص چالش ها، مزایا و معایب تعرفه بازرسی آسانسور مقاله تعرفه بازرسی آسانسور را از سایت این شرکت مطالعه نمایید.
حوادث آسانسور
حوادث آسانسور شامل طیف گسترده ای از خرابی های سیستم مکانیکی یا الکترونیک آسانسور می شود. این حوادث به دو دسته کم خطر و پر خطر تقسیم می شوند.
حوادث کم خطر
- گیر کردن کابین داخل چاه
- نقص در تابلو برق آسانسور
- تراز نبودن آسانسور هنگاه توقف در طبقه (اگر به میزان کم باشد)
- ایجاد صدای ناهنجار هنگام حرکت
- شروع به حرکت و توقف همراه با ضربه
حوادث پر خطر
- سقوط کابین داخل چاهک
- باز شدن درب در حین حرکت
- باز شدن درب طبقه در زمانی که کابین در طبقه نیست
- عدم عملکرد یا عملکرد ناقص ترمز ایمنی
- عدم عملکرد سنسورهای حدی
بهترین راه مقابله با حوادث آسانسور پیشگیری است. یکی از ابزارهای پیشگیری استاندارد سازی آسانسور و دریافت گواهینامه استاندارد است. در مرحله بعدی سرویس و نگهداری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص روش های پیشگیری از حوادث آسانسور و همچنین دستورالعمل واکنش هنگام گیر افتادن در آسانسور حادثه دیده ویدیوهای زیر را تماشا کنید.
مراجع الزامی جهت بازرسی آسانسور
جهت بازرسی آسانسور در نوبت اول و نوبت مجدد بایستی از تمامی مراجع زیر به صورت کامل استفاده شود:
- استاندارد ملی ایران شماره ۱-۶۳۰۳ ویرایش سال ۱۳۹۳ و ویرایش سال ۱۳۸۱ مقررات ایمنی ساختمان و نصب آسانسور – قسمت اول : آسانسور های برقی (با توجه به سال صدور پروانه ساختمان)
- استاندارد ملی ایران شماره ۲-۶۳۰۳
- دستورالعمل اجرایی بازرسی آسانسور شماره ۱۳۱/۴۱/د مقررات ملی ساختمان و نصب آسانسور های برقی و صدور پروانه کاربرد علامت استاندارد
- پرسشنامه یکسان بازرسی
- استاندارد ملی ایران شماره ۱۱۸۰۰ ایمنی ماشین آلات – فاصله های ایمنی برای جلوگیری از دسترسی اندام های بالایی و پایینی بدن به مناطق خطر
- استاندارد ملی شماره ۲۸۶۸ درجات حفاظت تامین شده توسط محفظه ها (IP)
تشریح استاندارد ملی ۶۳۰۳
به دلیل بروز حوادث متعدد مربوط به آسانسور، از سال ۱۳۷۷ تلاش‌های زیادی برای تدوین استاندارد ملی صورت گرفت. از سال ۱۳۸۳ استانداردسازی آسانسور الزامی شد. به موجب این استاندارد و قوانین ساختمان، مالکین موظف‌اند برای تمامی آسانسورها گواهی استاندارد آسانسور اخذ کنند.در ابتدا، استاندارد۱-۶۳۰۳ تدوین و ابلاغ شد. بر اساس این استاندارد کلیه آسانسورهای الکتریکی منصوب در ساختمان های جدید بایستی تحت بازرسی قرار گرفته و گواهی استاندارد دریافت می کردند. پس از آن در سال ۱۴۰۰ استاندارد ۲-۶۳۰۳ برای آسانسورهای هیدرولیک ابلاغ و اجرایی شد.
خلاصه استاندارد ۱-۶۳۰۳
خلاصه اعداد، اندازه‌ها و تلرانس مندرج در استاندارد بازرسی آسانسور که توسط سازمان ملی استاندارد ایران به شماره ۱-۶۳۰۳ تدوین شده؛ توسط شرکت بازرسی آستا گردآوری شده است. هدف از گردآوری این مطلب، دسترسی آسان و سهولت استفاده بازرسان و تمامی دست اندکاران حوزه آسانسور در ایران به استاندارد بازرسی آسانسور است.خلاصه تهیه شده مناسب کسانی است که تسلط کافی به نص صریح استاندارد مربوطه داشته و صرفاً برای یادآوری و به صورت موردی از این فایل استفاده می‌نمایند. طبیعتاً این مقاله برای شروع مطالعه استاندارد بازرسی آسانسور مناسب نبوده و صرفاً برای کسانی که تسلط نسبی به متن استاندارد دارند (و فقط برای یادآوری) راهگشا خواهد بود.
سرویس و نگهداری آسانسور
سرویس و نگهداری آسانسور به معنای یک بازبینی دقیق از مکانیزم مکانیکی و الکترونیکی آسانسور است. این عملیات طبق یک چارچوب مشخص به نام چک لیست به صورت (حداکثر) ماهیانه انجام می پذیرد. همه سیستم ها نیاز به نگهداری دارند. اگر سرویس یا بازبینی به صورت دوره ای انجام نگردد باعث خسارات جبران ناپذیری خواهد شد. بازه سرویس و نگهداری آسانسور برای همه دستگاه ها یکسان نبوده و به عوامل مختلفی همچون تعداد آسانسورهای موجود در ساختمان، نوع آسانسور و نوع امکاناتی آن ها بستگی دارد.
هزینه سرویس آسانسور بستگی به نوع آسانسور و تعداد توقف های آن دارد. در هر بار سرویس آسانسور بایستی بازدید از روغن موتور و گیربکس، کفشک ترمزها، کنتاکت های ترمز و گاورنر، سوییچ های حدی، وضعیت سلامت و میزان کشیدگی سیم بکسل و سایر قطعات انجام پذیرد. قطعات مصرفی آسانسور به نحو مطلوب مورد بررسی قرار گیرند و در صورت لزوم تعویض شوند.
دوره سرویس آسانسور بایستی منظم و متناوب باشد. نظم در سرویس و نگهداری آسانسور می تواند میزان فرسایش قطعات متحرک در بازه های زمانی مشخص را به سرویسکار نشان دهد. سرویس به موقع در دوام و عملکرد کلیه قطعات آسانسور تاثیر به سزایی دارد. تعمیر و نگهداری منظم و ماهیانه به شما کمک می کند تا از اثر سایش قطعات معیوب و خرابی احتمالی جلوگیری کنید. این خرابی ها ممکن است برای شما بسیار گران تمام شده و برای مسافران آسانسور نیز بسیار ناخوشایند باشد.
شرایط شرکت سرویسکار آسانسور
سرویس آسانسور الزاماً باید توسط شخص حقوقی که از وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) مجوز داشته باشد انجام پذیرد. مجوز این شرکت ها به صورت پنج ساله و برای محدوده های جغرافیای مشخصی صادر می گردد. به عنوان مثال شرکت سرویس و نگهداری آسانسور که در زنجان دارای پروانه فعالیت معتبر است، نمی تواند در تهران فعالیت داشته باشد. در زمان انتخاب شرکت سرویس و نگهداری باید به امر توجه ویژه داشته باشید. در ویدیوی مقابل نحوه استعلام مجوز شرکت های مجاز آموزش داده شده است.
اجزای آسانسور
آسانسورها بسته به نوع نیروی محرکه و نوع نصب دارای اجزای متفاوتی هستند. اگرچه کلیت قطعات هر دستگاه با سایر انواع آسانسور کم و بیش یکسان است،تفاوت هایی نیز در نوع قطعات و محل نصب آنان وجود دارد. هر آسانسور شامل بخش ها و اجزای مختلفی به شرح زیر است:
- چاهک آسانسور
بخشی از چاه است که در زیر پایین‌ترین توقف آسانسور قرار دارد. بازرسی آسانسور قسمت چاهک، شامل موارد زیر می‌باشد:
- بررسی دسترسی به چاهک،ضربه گیرها
- سکوی کابین و قاب وزنه، وزنه های تعادل
- جان پناه،فلکه کشش گاورنر و میکروسوئیچ مربوطه
- روشنایی چاهک، پاراشوت و میکروسوئیچ مربوطه و …
- چاه آسانسور
فضایی است که کابین و وزنه تعادل در آن حرکت می کنند و به کف چاهک، دیوارها و سقف محدود می شود. موارد بررسی و بازدید قسمت چاه آسانسور که بازرس پس از سوار شدن بر روی سقف کابین به همراه نصاب آسانسور :
- دیواره های چاه، سقف چاه، ریویزیون سقف کابین
- اتصالات سربکسل ها، روشنایی چاه و سقف کابین
- قفل دربها، حفاظ سقف کابین، جان پناه و …
- کابین آسانسور
کابین قسمتی از آسانسور می باشد که برای جابه جایی مسافر، بار و یا هر دو استفاده می شود. بازرسی آسانسور قسمت کابین، که شامل موارد زیر می‌باشد:
- مثل ورودی کابین، ابعاد کابین، وسایل هشداری،
- شستی های کنترلی، جنس مواد استفاده شده برای ساخت کابین و …
- موتورخانه آسانسور
اتاقی است که سیستم محرکه و یا تجهیزات مربوز در آن قرار دارند. بازرسی موتورخانه و مسیر دسترسی، که شامل:
- ایمنی و ارتفاع مسیر دسترسی
- ارتفاع و جهت بازشو، پلاک و قفل مربوطه
- مسیر دسترسی به اجزایی متحرک و تابلو برق ها، گاورنر و میکروسوئیچ مربوطه
- سیم بکسل ها، تابلو برق ها، روشنایی، سیم کشی ها، فضای مورد نیاز کنار قطعات متحرک و …
در موارد خاص، بازرسی آسانسور علاوه بر موارد فوق شامل بازرسی قسمت های دیگر همانند اتاق فلکه و اتاقک ماشین آلات نیز هست. در برخی از آسانسورها که به آسانسورهای بدون موتورخانه (MRL) معروف هستند و موتور و متعلقات در داخل چاه جای می گیرند.
بازرس آسانسور بایستی قبل از شروع عملیات بازرسی از تکمیل فرآیند نصب، فعال بودن و تامین شرایط ایمن به شرح ذیل مطمئن شود:
- در مدار بودن کلیه وسایل ایمنی برقی و تجهیزات ایمنی (پاراشوت، گاورنر، ضربه گیر ها)
- وجود سکوهای کابین و وزنه تعادل
- نصب بودن شیشه درب طبقات لولایی و امکان دسترسی به موتورخانه
- عدم وجود پل در مدار تابلو فرمان آسانسور
همچنین بازرس موظف است قبل از شروع فعالیت بازرسی به وسایل لازم جهت حفظ ایمنی از قبیل کلاه ایمنی، لباس کار مناسب و کفش ایمنی مجهز باشد. در زمان بازرسی بایستی به کلیه افراد ساختمان اطلاع داده شود که آسانسور در حال بازرسی بوده و از آن استفاده نشود.
همه انواع آسانسور بایستی هر سال یک بار بازرسی شده و گواهینامه استاندارد آسانسور دریافت نمایند. شرکت بازرسی آستا تمامی مدارک و مجوزهای مورد نیاز را از سازمان ملی استاندارد دریافت نموده است. ما با پرسنل متخصص خود در سراسر ایران آمادگی خود را برای انجام امور بازرسی آسانسور اعلام می‌داریم.
کلیه آسانسورهای نصب شده در کشور بر اساس مصوبه شورای استاندارد از تاریخ ۱۳۸۲/۱/۱ (بر مبنای تاریخ صدور پروانه ساختمان) تحت پوشش استاندارد ملی ساختمان و دستورالعمل های آن قرار می گیرند. این موضوع به کلیه شهرداری های ایران جهت لحاظ در مراحل صدور پروانه ساختمان و پایان کار ابلاغ شده است.
گواهینامهها و تاییدیههای ایمنی و عملکرد آسانسور صادرشده از سوی سازمان ملی استاندارد، به شرط انجام سرویسهای ماهانه از جانب نصابان مجاز، دارای اعتبار یک ساله هستند.
مسئولیت با مدیر ساختمان یا هیئت مدیره است.
آدرس ساختمان شماره یک و دو: تهران، پونک، بلوار سردار جنگل، انتهای خیابان بهار غربی، میدان استاندارد، ساختمان استاندارد، کدپستی ۱۴۷۶۸۴۵۷۱۱ – شماره تلفن ساختمان شماره یک و دو: ۴۹۹۸۳۰۰۰-۰۲۱
استاندارد مذکور دو ویرایش دارد که بر اساس تاریخ پروانه ساختمان، هر کدام می تواند لازم الاجرا باشد. ویرایش جدید برای پروانه های ساختمان صادره از تاریخ ٠١/ ٠۵/ ٩۴ به بعد اجباری است.
بازرسی بر مبنای تاریخ صدور پروانه ساختمانی بصورت زیر انجام می شود:
- ساختمان های با تاریخ صدور پروانه ساختمانی قبل از ۱۳۹۴/۰۵/۰۱ مشمول ویرایش ۱:۸۱-۶۳۰۳ می شود.
- ساختمان های با تاریخ صدور پروانه ساختمانی بعد از ۱۳۹۴/۰۵/۰۱ مشمول ویرایش ۱:۹۳-۶۳۰۳ می شود.
در ایران استاندارد مرجع آسانسور، برای آسانسورهای کششی ISIRI 6303-1 و برای آسانسورهای هیدرولیک ISIRI 6303-2 است.
بر اساس دستورالعمل‌های سازمان ملی استاندارد بازرسی اولیه آسانسور و بازرسی ادواری آسانسور اجباری است.