تشریح استاندارد ASME B30
B30 کمیته ای تخصصی از انجمن ASME است که وظیفه تنظیم استاندارد در زمینه ساخت، نصب، بازرسی، تست و تعمیر و نگهداری جرثقیل، بالابر و هر نوع تجهیزات لیفتینگ و جابجایی بار را بر عهده دارد.امروزه ASME B30 به عنوان مجموعه ای از استانداردهای ملی آمریکا با ۳۰ جلد منحصر به فرد مرتبط با طراحی، نصب، بهره برداری، بازرسی و نگهداری انواع مختلف تجهیزات مورد استفاده در فرآیندهای ساختمانی وجود دارد.رهنمودهای تعیین شده توسط کارشناسان کمیته B30 و کمیته های فرعی می تواند به کارفرمایان، تولید کنندگان، مصرف کنندگان نهایی و پیمانکاران کمک کند تا خود را از آسیب های کار حفظ و عملکرد ایمنی و تجهیزات بالابر و لیفتینگ را بهبود بخشند.همانطور که گفتیم، این کمیته (ASME B30) شامل ۳۰ زیر مجموعه در ۳۰ جلد استاندارد است که از ASME B30.1 شروع و به ASME B30.30 ختم می گردد. البته لازم به ذکر است که در سال های اخیر، استاندارد B30.15 منسوخ و با B30.5 ادغام گردیده است. یعنی در واقع اکنون این کمیته شامل ۲۹ استاندارد است.
در اینجا به صورت خلاصه با محتوای این بخش ها آشنا خواهید شد و می توانید برای دانلود آخرین ویرایش هر استاندارد، بر روی لینک آن کلیک نمایید.
شماره استاندارد
عنوان استاندارد
استاندارد بازرسی مخازن تحت فشار
امروزه با توجه به توسعه روزافزون صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهها و مخازن تحت فشار، استاندارد و بازرسی مخازن تحت فشار از اهمیت ویژهای برخوردار است. بازرسی مخازن تحت فشار هم در زمان ساخت و هم در زمان بهره برداری مطابق استاندارد بازرسی مخازن تحت فشار بین المللی به صورت کامل تشریح شده است.زمان و نحوه انجام بازرسی مخازن تحت فشار با توجه به سرویس آن مشخص میگردد. در زیر برخی از استانداردهای بازرسی در زمان ساخت و بهرهبرداری که مورد استفاده قرار میگیرد، آمده است.
استاندارد بازرسی حین ساخت دیگها و مخازن تحت فشار : ISIRI 18132
استاندارد ملی ایران به شماره ۱۸۱۳۲ که به تازگی در کشور تهیه و تدوین شده است معیار بسیار خوبی جهت بازرسی حین ساخت مخازن تحت فشار و دیگ های بخار میباشد. این استاندارد به تنهایی نمیتواند پوشش دهنده کلیه الزامات بازرسی مخازن تحت فشار و دیگ بخار باشد. استفاده از استاندارد تخصصی این تجهیزات به کمک این استاندارد میتواند تکمیل کننده کلیه ایستگاههای بازرسی برای ساخت مخازن تحت فشار و دیگ بخار باشد.
حال سوال اینجاست که با توجه به وجود استاندارد تخصصی این تجهیزات چه لزومی بر استفاده از استاندارد ISIRI 18132 می باشد؟
به عنوان مثال استاندارد ASME sec VIII که در زیر به آن اشاره شده است و جهت ساخت مخازن تحت فشار از آن استفاده میشود، فاقد استاندارد ملی ایران می باشد. ترجمه و تدوین این استاندارد به دلیل حجم زیاد آن بسیار مشکل میباشد. از این رو میتوان با استفاده از استاندارد ISIRI 18132 که به صورت ملی در دسترس می باشد و استاندارد ASME sec VIII مخازن تحت فشار رو بازرسی کرد و برای این تجهیزات نشان استاندارد گرفت.این موضوع در خصوص سایر ظروف تحت فشار که استاندارد ملی تخصصی برای آنها وجود ندارد نیز کاربرد دارد.
هدف و دامنه کاربرد استاندارد ISIRI 18132
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین الزامات اجرایی برای تولید دیگها و مخازن تحت فشار می باشد.دامنه کاربرد این استاندارد در ارتباط با هندسه اجزای تحت فشار مخزن، شامل موارد زیر میشود:
- برای اتصالات جوشی، اولین درز جوش محیطی برای اتصالات انتهایی مخزن
- برای اتصالات پیچی، اولین اتصال رزوه ای دنده ای
- برای اتصالات فلنجی، اولین سطح فلنج در اتصالات پیچ و مهره ای
- برای اتصالات و رابط های موقت، اولین سطح آب بند
- لوازم ایمنی در صورت لزوم
از این استاندارد به صورت گسترده در ساخت مخازن تحت فشار در کشورمان استفاده میشود.استاندارد ASME sec VIII در سه بخش (Division) تهیه شده است :
- Sec VIII div. 1 : for up to 3000 psi
- Sec VIII div. 2 : for up to 10000 psi
- Sec VIII div. 3 : for upper than 10000 psi (high pressure vessel)
استاندارد ASME sec VIII div. 1 شامل ۳ زیر مجموعه (Subsection) و ۲ ضمیمه (Appendix) می باشد.
ضمیمههای ضروری (Mandatory) با شماره و ضمیمههای غیر ضروری (Non mandatory) با حروف الفبا طبقهبندی شدهاند.
زیر مجموعه های ASME sec VIII div. 1
Subsection A : شامل بخش UG است که کلیه شرایط لازم و اجرایی برای همه مخازن تحت فشار را دارا می باشد.
Subsection B : این زیر مجموعه شامل روشهای مختلف ساخت مخازن تحت فشار است شامل جوشکاری UW ، لحیم کاری UB و فرجینگ UF میشود.
- UW : Welding
- UF : Forged
- UB : Brazed
Subsection C : این زیر مجموعه دارای کلیه شرایط لازم و اجرایی برای مواد در کلاسهای مختلف در حین ساخت مخازن تحت فشار می باشد. شامل ULT, ULW, UHT, UCD, UCL, UCI, UHA, UNF, UCS است.
- UCS : بخش مربوط به فولادهای کربنی و کم آلیاژ
- UNF : بخش مربوط متریالهای غیر آهنی ( مثا آلومینیوم ، مس و تیتانیوم )
- UHA : بخش مربوط به فولاد دارای آلیاژ بالا ( استنلس استیل )
- UCI : بخش مربوط به متریالهای ریخته گری (مثل چدن)
- UCL : بخش مربوط به متریالهایی که بوسیله متریالی دیگر با جنس متفاوت لایه گذاری یا پوشش داده شده است. ( مثل فولاد کربن استیل که یک سطح آن با متریال استنلس استیل پوشش داده شده است تا آن را در مقابل خوردگی مقاوم کند.)
- UCD : بخش مربوط به متریالهای ریخته گری انعطاف پذیر و نرم ( مثل چدن خاکستری)
- UHT : بخش مربوط به فولادهایی که کیفیت آنها بوسیله عملیات حرارتی ارتقاء یافته است.
- ULW : بخش مربوط به مخازن چند لایه است.
- ULT : بخش مربوط به متریالهایی که استفاده از آنها برای شرایط دما پایین (زیر صفر) مناسب است.
استاندارد اروپایی بازرسی مخزن تحت فشار : BS 5500
از این استاندارد جهت طراحی و ساخت مخازن تحت فشار در پروژههای خاص و حساسیت بالاتر مورد استفاده قرار میگیرد.
استاندارد بازرسی ادواری مخازن تحت فشار : API 510
یکی از مهمترین استانداردهای بازرسی ادواری مخازن تحت فشار در صنایع نفت و گاز میباشد که درباره بازرسی تحت سرویس و نگهداری و جایگزینی مخازن، نکات فنی را ارائه میدهد.
استاندارد بازرسی ادواری مخازن تحت فشار: API RP 572
این استاندارد، روشهای توصیه شدهای (Recommended Practice) است که با ارائه اطلاعاتی به بازرسان مخازن تحت فشار، استاندارد API 510 را تکمیل میکند. این استاندارد بازرسی ادواری مخازن تحت فشار، فرایندهای برنامهریزی بازرسی، زمانبندی دوره بازرسی، روشهای آزمون، روشهای تعمیر و نگهداری در API 510 میباشد.
استاندارد بازرسی ادواری مخازن تحت فشار، دیگهای بخار، سوپاپهای اطمینان و لوله کشی(piping) : استاندارد NB23
در این استاندارد بازرسی ادواری مخازن تحت فشار دوره بازرسی به صورت کامل تشریح شده است.
استاندارد بازرسی مخازن گاز مایع : ISIRI 841
استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI 841 به تشریح بازرسی حین ساخت مخازن گاز مایع و همچنین بازرسی ادواری مخازن گاز مایع پرداخته است.
استاندارد بازرسی حین ساخت و ادواری مخازن تحت فشار کرایوژنیک (مادون سرد) : ISIRI 12474-1 , ISIRI 12474-2
بازرسی حین ساخت و ادواری مخازن کرایوژنیک (مادون سرد) مطابق استانداردهای فوق انجام میپذیرد.
استانداردهای مربوط به جوشکاری (Welding)
استاندارد بازرسی جوش مجموعه ای از قوانین، روش ها و معیارهایی است که برای اطمینان از کیفیت و ایمنی اتصالات جوشکاری شده در صنایع مختلف به کار می رود. این استانداردها، مشخصات فنی، روش های بازرسی، آزمون های غیرمخرب و معیارهای پذیرش یا رد جوش را تعریف می کنند.
چرا به استاندارد بازرسی جوش نیاز داریم؟
- ایمنی: اطمینان از اینکه سازه های جوشکاری شده قادر به تحمل بارهای وارده هستند و خطری برای افراد و محیط زیست ایجاد نمی کنند.
- کیفیت: تضمین عملکرد صحیح و پایایی سازه ها و تجهیزات.
- یکپارچگی: ایجاد یک زبان مشترک بین طراحان، سازندگان و بازرسان در سراسر جهان.
- کاهش هزینه: جلوگیری از بروز مشکلات و خرابی های احتمالی در آینده که منجر به هزینه های بالای تعمیر و نگهداری می شود.
اجزای اصلی یک استاندارد بازرسی جوش چیست؟
rgba(23,23,23,0.8)
- مشخصات مواد: نوع و جنس مواد پایه و مصرفی (الکترود، سیم جوش و ...)
- روش های جوشکاری: فرآیندهای جوشکاری مجاز و پارامترهای آن ها (جریان، ولتاژ، سرعت جوشکاری و ...)
- آماده سازی سطح: روش های تمیزکاری و آماده سازی سطوح قبل از جوشکاری
- بازرسی چشمی: معیارهای پذیرش یا رد جوش بر اساس ظاهر
- آزمون های غیرمخرب: روش هایی مانند رادیوگرافی، التراسونیک، ذرات مغناطیسی و مایع نافذ برای تشخیص عیوب داخلی و سطحی جوش
- مدارک: مستندات مورد نیاز برای ثبت نتایج بازرسی و کنترل کیفیت
مراحل بازرسی جوش چیست؟
- بازرسی قبل از جوشکاری: بررسی مواد، تجهیزات و صلاحیت جوشکاران
- بازرسی حین جوشکاری: نظارت بر اجرای عملیات جوشکاری مطابق با دستورالعمل جوشکاری
- بازرسی پس از جوشکاری: انجام آزمون های غیرمخرب و ارزیابی نتایج
استانداردهای مهم بازرسی جوش
- استانداردهای بین المللی: ISO، AWS
- استانداردهای ملی: ASTM، ASME، EN
- استانداردهای صنایع خاص: استانداردهای نفت و گاز، نیروگاهی، دریایی و ...
[/fusion_tab][/fusion_tabs]
شعبات خارجی
شعبات داخلی
بازرسی کالا
درباره آستـا
